[email protected]
SODAP SODAP SODAP
  • Anasayfa
  • Tarihimiz
    • Dr. Hikmet Kıvılcımlı
  • SODAP
    • Neden SODAP?
    • Program
    • Tüzük
    • Kurumsal Kimlik
    • Arşiv
      • 2021
      • 2020
      • 2019
      • 2018
      • 2017
  • Açıklamalar
  • Yayınlar
    • Sosyalist Dayanışma Dergisi
    • Direniş Dergisi
    • Yol Dergi
  • İletişim
  • Bağış Yap
SODAP'a Katıl
  • Home
  • /
  • M. Sinan Mert
  • /
  • Kürkçü, Boratav, Yaşlı: Üç Yazı, Üç Sol – M. Sinan MERT

Kürkçü, Boratav, Yaşlı: Üç Yazı, Üç Sol – M. Sinan MERT

31 Ekim 2017

Kapitalizmin sermaye birikim dinamiklerinin; kontrolden çıkmış finansallaşma ve aşırı gelir dağılımı bozulması sonucunda içine girdiği krizden çıkamaması, neden sosyalist hareketleri güçlendirmek yerine sağ popülizmden faşizme geniş bir yelpazede sağ akımları büyütüyor? Bunun en önemli sebebi sosyalizmin kendi ideolojik krizi ile yeterince kolektif ve kapsamlı bir hesaplaşmaya girememiş olmasıdır. Bu durum, güncel bir sosyalist projenin olgunlaşmasını ve kapitalizme duyulan öfkenin sosyalist hareketlerin saflarını sıklaştırmasını engelliyor.

1917 Rus Devrimi sürecinde Temmuz günleri, Bolşeviklerin aslında kitle hareketinin basıncıyla sürüklendikleri bir erken kalkışmaydı ve başarısız olmuştu. Sovyet Hükümeti talep eden denizciler, askerler, işçiler Sovyet toplantılarının yapıldığı Tauride Sarayı’nı bastıklarında Kadetlerle koalisyon halindeki Sovyet bakanlarından en “radikal”i olarak görülen, Sosyalist Devrimcilerin lideri Chernov dışarı çıkarak öfkeli kalabalığa hitap eder ve onları kısmen sakinleştirmeyi de başarır. Tam bu sırada kalabalığın içinden biri Chernov’a bir süredir Tarım Bakanı olmasına rağmen toprakların neden hala kamulaştırılmamış olduğunu sorar, bu soruyla yeniden dalgalanan kalabalık Bakanı, derdest ederek gözaltına alır. Chernov’u işçilerin elinden içine tıkıldığı arabanın kaportasına çıkan Troçki zorlukla kurtarır.

Hedefin net olmasının ne kadar önemli olduğunu gösteren bir tarihsel örnek. Peki bugün sosyalizmin ne olduğu konusunda sosyalistlerin kafasında bir netlik oluşmuş durumda mı? Geçtiğimiz hafta içinde üç önemli sosyalistin söyleyip yazdıkları böylesi bir netliğin olmadığını bir kez daha açıkça ortaya koydu.

Birinci metin, Gazete Duvar’da İrfan Aktan’ın Ertuğrul Kürkçü ile yaptığı röportaj. Kürkçü’nün ne kadar önemli bir birikimi temsil ettiği ortada ancak röportaja seçilen başlık çok rahatsız edici: “Sovyetler Birliği yıkılmasa Marx yanılmış olurdu”. Kürkçü, bu cümleyi konuşmasında tam olarak kurmuyor ama “iradeciliğe rağmen tarihin işleyişinin demirden yasaları”ndan bahsediyor. Marx’ın Alman İdeolojisi’ne atıf yapıp “yerel kalan bir komünizmin ortadan kalkacağını” söyleyerek 1989’un aslında Marx’ın doğrulanması olduğuna sözü getiriyor. Daha öncesinde de Marx’ın Rusya’da bir devrim beklememiş olmasını (??) “Kapitalizmin hiç değilse bir dereceye kadar gelişmediği bir yerde bir proleter devriminden söz etmek Marx için elbette söz konusu olamazdı.” diye makul karşıladığını gösteren bir ifade kullanıyor.

Bu fikirsel çerçeve birçok maddi yanlışın üzerine oturuyor. Kapital’in Rusça çevrisinin en çok satan kitap haline gelmesi sonrasında Marx’ın Rusça öğrenmeye merak saracak kadar Rusya üzerine eğildiğini biliyoruz. Vera Zasulich ile mektuplaşmalarından da anlayabileceğimiz gibi Rusya’da Batı Avrupa’da yaşanan sosyal gelişmelerin aynen yaşanmasını beklemiyor. “Görülüyor ki bu sürecin ‘tarihsel kaçınılmazlığı’ açıkça Batı Avrupa ülkeleriyle sınırlandırılmıştır”. Yine 27 Eylül 1877’de Adolp Sorge’ye yazdığı bir mektupta “Devrim bu kez, karşı devrimin şimdiye dek aşılamamış siperi ve yedek ordusu olan Doğu’da başlıyor.” diyebiliyor. “Devrim için kapitalist gelişmenin yetersizliği” tezi aslında liberal sosyalistlerin ve Menşeviklerin teziydi ve Lenin’in 1917 Nisan’ı ile Ekim’i arasındaki en önemli başarısı ise bunun bir saçmalık olduğuna önce partisini sonra da işçileri, askerleri ve yoksul köylüleri ikna etmesi oldu.

“Alman İdeolojisi” önemli bir eserdir hiç kuşku yok, ancak bir “el yazmasıdır” ve Marx ve Engels’in yayınlamayı düşünmedikleri için “farelerin kemirici eleştirisine seve seve terk ettikleri bir eserdir”. Tam olarak basılması ilk olarak 1932’de gerçekleşmiştir. Kürkçü’nün şu cümlesi de her açıdan tartışmaya açık: “Lenin açısından mesele, devrimi bütün dünyaya taşımaktı, daha doğrusu bu devrimin yaşar kalmasının ve tamamlanmasının maddi koşuluydu”. Devrimin hemen ardından Almanya ile barış anlaşması yapılması konusunda en istekli olanın Lenin olduğunu hatta sol Sosyalist Devrimcilerle koalisyonun bu konudaki anlaşmazlık dolayısıyla çözüldüğünü de biliyoruz.

Sonuç olarak, Kürkçü’nün ortaya koyduğu çerçeve Troçkizm ile Menşevizm’in kimi tezlerinin bir karışımı ki aslında 1989 sonrasının ilk çöküş muhasebelerinde de bu çerçeve ortaya çıkmıştı. Bu çerçeveye göre devrimin yenilmesi kaçınılmazdı ve yenildi. Asla böyle düşünmemek durumundayız. Gramsci’nin “Kapitale Karşı Devrim” metninde vurguladığı gibi devrim Kapital’in 2. Enternasyonalci ekonomist yorumuna karşı gerçek bir, belki de tarihin görebileceği en saf proleter devrimiydi. Devrim, tarihsel zorunluluklardan dolayı değil kendi yanlışlarından dolayı yenildi. “Tek ülkede sosyalizm” bu yanlışlardan birisi değildi. Devrimin yayılmaması, sorumluluğunu Sovyetler Birliği’nin üstlenmesi gereken bir eksiklik değildi. Devrim, “Sosyalizmi kurmak” için köylülüğün yoğun sömürüsün yarattığı toplumsal gerilimleri yönetecek mahareti gösteremediği, toplumun çok geniş kesimlerini hegemonyasına kazanamadığı, toplumsal denetim mekanizmaları oluşturamadığı, sosyalist demokrasi inşasını başaramadığı, dolayısıyla da komünist partisinin içten çürümesini engelleyemediği için yenildi. “Tarihin tunç yasaları” benzeri ifadeler Marksizm’in için boşatılmasının en önemli sebebidir. Devrim de devrimin yenilmesi de bir kaçınılmazlık değildi.

İkinci metin ise Korkut Boratav’ın “Şi Jinping’in ‘Çin rüyası’ ve sosyalizm” yazısı. Boratav bir devrimci değil ama ekonomi üzerine de kafa yoran önemli bir Marksist. Çin Devrimi’ni de yakından tanıyan bir akademisyen aynı zamanda. Yazıdaki garip yan, Boratav’ın ÇKP’yi hala “sosyalizmi kurma” niyetindeki bir aktör olarak değerlendirmesi. “Şi Jinping sosyalizmin değerlerini benimsemiş Marksizm’i özümsemiş, yerli ve enternasyonal burjuvazinin telkinlerine karşı ideolojik mücadele sürdüren bir ÇKP istiyor. Bu Parti, yolsuzluk eğilimlerine karşı da ödünsüz direnecektir. Temel soru şudur: Bu olumlu koşullara rağmen (vurgu bana ait), ülke içi kapitalizm açıkça tasfiye edilmeden sosyalizm gerçekleşebilir mi? … Belki de Şi, 21. Yüzyılın ortalarında ÇKP liderliğinde üretim güçlerinin gelişme düzeyinin temposunu kapitalizmin sürdürülmesini imkansız kılacağını öngörmektedir ve (Lenin ve Mao’nun öğretilerine sırt çevirerek) sosyalizmin de sırası geldiği için ve ilave bir sınıfsal müdahale gerektirmeden kendiliğinden gerçekleşeceğini düşünmektedir”. Şu sorunun cevabı konusunda henüz netleşmemiş olmamız nasıl açıklanabilir?: Çok yoğun bir işçi sömürüsüne yaslanarak gelişen Çin kapitalizminin direksiyonundaki ÇKP hala bir “sosyalist ufku” temsil ediyor mu?

Şi (Xi) iktidara gelirken parti içinde belki de sol kanat olarak görülebilecek Chongqing Valisi ve Politbüro üyesi Bo Şilai’yi tasfiye etti. “Parti içerisinde neoliberal kanat kesin bir zafer kazanmıştı. Ancak Çin siyasetinde gelecekte yaşanacak gelişmeler Bo Şilai’yi partiden atarak Komünist Parti liderliğinin Çin’in hızla artan iktisadi ve toplumsal çelişkilerini görece barışçıl bir yolla çözmek için kullanabileceği en iyi ve son fırsatı teptiğini gösterebilir.” ( Minqi Li, “Çin ve 21. Yüzyıl Krizi”, Yazılama Yayınları) ÇKP, dünyada en yüksek sayıda dolar milyarderi üreten bir kapitalizmin kumandasındadır. “Dünyadaki yeni dolar milyarderlerinin dörtte üçü Çin ve Hindistan’dan. İki ülke, milyarderlerine sırasıyla 67 ve 16 yenisini ekledi.” Dünyada en çok dolar milyarderi ABD’de (563), onu Çin (318) ve Almanya (117) takip ediyor. İşçilerin kendi sendikalarını kurma hakkı yok, “Hukou” sistemi dolayısıyla kırsal işçiler kentlerde çalışırken “kayıt dışı” ve ucuza çalışmak zorunda. Bizlerin Çin ekonomisinin, Güney Kore ve Singapur’dan bir farkı olmadığını görmemiz için daha ne olması gerekiyor? ÇKP, Deng önderliğinde “devlet eliyle kapitalist” yetiştirme politikasının kitabını yazdı. Boratav da ne kadar olsa “Kemalist devletçilik” ile “sosyalizm” rabıtası üzerinde düşünmeye alışık olduğu için kitlelerin inisiyatifinin tamamen ezildiği bir ülkede hala sosyalizmin izlerini arıyor.

Üçüncü yazı ise Birgün yazarı Fatih Yaşlı’dan. Yaşlı üretken bir isim, konjonktür üzerine önemli tespitler yapabiliyor. Özellikle sol Kemalistlere seslenebilmesi kıymetli. Bu haftaki yazısında Cumhuriyet’in sol ile buluşması gerektiğini anlatan temel mesajı açısından tümüyle katıldığım bir yazısı yayınlandı. Yazıda ilgimi çeken önemli nokta Yaşlı’nın “sol” tanımlaması oldu: “Cumhuriyetçilik mi? Bugün ancak solda durarak, solu yeniden siyaset sahnesine çıkartma iradesiyle sol değerleri toplumla buluşturarak, sol siyaseti toplumsallaştırarak ve kitleselleştirerek mümkündür. Laiklik, aydınlanma, bilim, akıl, yurttaşlık (vurgu bana ait) …” Yaşlı sol değerleri sayarken mülkiyet meselesine dair hiçbir vurgu yapmıyor. Yaşlı’nın solu 1789 Fransız Devrimi’nin Jakoben solu. Temel olarak bir karşıtlık içerisinde olmamız gerekmiyor ancak neoliberalizmin defolarının ayyuka çıktığı bir dönemde sınıfsal çelişkiyi esas almayan bir solun, kendisini bağımsız bir aktör olarak kurabilmesi imkan dâhilinde midir? Sosyalistlerin ülkenin yakın geleceğinde rol oynayabilmesi tam da sınıfsal çelişki alanında kendisini bir politik aktör olarak kurabilmesine bağlı değil mi? Türkiye özelinde AKP’nin işçi sınıfı üzerine inşa ettiği hegemonyayı kıramayan bir sosyalist hareketin anlamlı bir karşılık yaratabilmesi mümkün mü? “Jakoben sol” programın CHP’nin uzantısı olmak dışında bir olanak yaratabilmesi olanaklı mı?

Sosyalizm hakkında ne düşündüğümüzü netleştirmemiz, keskinleştirmemiz kendi aramızda daha açık ve net tartışabilmemizle mümkün olabilir ancak. Netleşmemiş, güncellenmemiş bir sosyalist programın bir toplumsal karşılık üretebilmesi imkansız. Faşizmin gelişimi bizleri ister istemez güncel gelişmelerin analizine kilitliyor. Ancak ufkumuzu netleştiremeden güncele çekilmek de temel konularda zihinsel tembelliği gelenek haline getiriyor.

[button link=”https://www.sodap.org/m-sinan-mert-tum-yazilari/” align=”right” font_style=”italic” icon=”momizat-icon-pencil” icon_color=”#ffff00″]Yazarın tüm yazıları..[/button]

xosotin chelseathông tin chuyển nhượngcâu lạc bộ bóng đá arsenalbóng đá atalantabundesligacầu thủ haalandUEFAevertonfutebol ao vivofutemaxmulticanaisonbetbóng đá world cupbóng đá inter milantin juventusbenzemala ligaclb leicester cityMUman citymessi lionelsalahnapolineymarpsgronaldoserie atottenhamvalenciaAS ROMALeverkusenac milanmbappenapolinewcastleaston villaliverpoolfa cupreal madridpremier leagueAjaxbao bong da247EPLbarcelonabournemouthaff cupasean footballbên lề sân cỏbáo bóng đá mớibóng đá cúp thế giớitin bóng đá ViệtUEFAbáo bóng đá việt namHuyền thoại bóng đágiải ngoại hạng anhSeagametap chi bong da the gioitin bong da lutrận đấu hôm nayviệt nam bóng đátin nong bong daBóng đá nữthể thao 7m24h bóng đábóng đá hôm naythe thao ngoai hang anhtin nhanh bóng đáphòng thay đồ bóng đábóng đá phủikèo nhà cái onbetbóng đá lu 2thông tin phòng thay đồthe thao vuaapp đánh lô đềdudoanxosoxổ số giải đặc biệthôm nay xổ sốkèo đẹp hôm nayketquaxosokq xskqxsmnsoi cầu ba miềnsoi cau thong kesxkt hôm naythế giới xổ sốxổ số 24hxo.soxoso3mienxo so ba mienxoso dac bietxosodientoanxổ số dự đoánvé số chiều xổxoso ket quaxosokienthietxoso kq hôm nayxoso ktxổ số megaxổ số mới nhất hôm nayxoso truc tiepxoso ViệtSX3MIENxs dự đoánxs mien bac hom nayxs miên namxsmientrungxsmn thu 7con số may mắn hôm nayKQXS 3 miền Bắc Trung Nam Nhanhdự đoán xổ số 3 miềndò vé sốdu doan xo so hom nayket qua xo xoket qua xo so.vntrúng thưởng xo sokq xoso trực tiếpket qua xskqxs 247số miền nams0x0 mienbacxosobamien hôm naysố đẹp hôm naysố đẹp trực tuyếnnuôi số đẹpxo so hom quaxoso ketquaxstruc tiep hom nayxổ số kiến thiết trực tiếpxổ số kq hôm nayso xo kq trực tuyenkết quả xổ số miền bắc trực tiếpxo so miền namxổ số miền nam trực tiếptrực tiếp xổ số hôm nayket wa xsKQ XOSOxoso onlinexo so truc tiep hom nayxsttso mien bac trong ngàyKQXS3Msố so mien bacdu doan xo so onlinedu doan cau loxổ số kenokqxs vnKQXOSOKQXS hôm naytrực tiếp kết quả xổ số ba miềncap lo dep nhat hom naysoi cầu chuẩn hôm nayso ket qua xo soXem kết quả xổ số nhanh nhấtSX3MIENXSMB chủ nhậtKQXSMNkết quả mở giải trực tuyếnGiờ vàng chốt số OnlineĐánh Đề Con Gìdò số miền namdò vé số hôm nayso mo so debach thủ lô đẹp nhất hôm naycầu đề hôm naykết quả xổ số kiến thiết toàn quốccau dep 88xsmb rong bach kimket qua xs 2023dự đoán xổ số hàng ngàyBạch thủ đề miền BắcSoi Cầu MB thần tàisoi cau vip 247soi cầu tốtsoi cầu miễn phísoi cau mb vipxsmb hom nayxs vietlottxsmn hôm naycầu lô đẹpthống kê lô kép xổ số miền Bắcquay thử xsmnxổ số thần tàiQuay thử XSMTxổ số chiều nayxo so mien nam hom nayweb đánh lô đề trực tuyến uy tínKQXS hôm nayxsmb ngày hôm nayXSMT chủ nhậtxổ số Power 6/55KQXS A trúng roycao thủ chốt sốbảng xổ số đặc biệtsoi cầu 247 vipsoi cầu wap 666Soi cầu miễn phí 888 VIPSoi Cau Chuan MBđộc thủ desố miền bắcthần tài cho sốKết quả xổ số thần tàiXem trực tiếp xổ sốXIN SỐ THẦN TÀI THỔ ĐỊACầu lô số đẹplô đẹp vip 24hsoi cầu miễn phí 888xổ số kiến thiết chiều nayXSMN thứ 7 hàng tuầnKết quả Xổ số Hồ Chí Minhnhà cái xổ số Việt NamXổ Số Đại PhátXổ số mới nhất Hôm Nayso xo mb hom nayxxmb88quay thu mbXo so Minh ChinhXS Minh Ngọc trực tiếp hôm nayXSMN 88XSTDxs than taixổ số UY TIN NHẤTxs vietlott 88SOI CẦU SIÊU CHUẨNSoiCauVietlô đẹp hôm nay vipket qua so xo hom naykqxsmb 30 ngàydự đoán xổ số 3 miềnSoi cầu 3 càng chuẩn xácbạch thủ lônuoi lo chuanbắt lô chuẩn theo ngàykq xo-solô 3 càngnuôi lô đề siêu vipcầu Lô Xiên XSMBđề về bao nhiêuSoi cầu x3xổ số kiến thiết ngày hôm nayquay thử xsmttruc tiep kết quả sxmntrực tiếp miền bắckết quả xổ số chấm vnbảng xs đặc biệt năm 2023soi cau xsmbxổ số hà nội hôm naysxmtxsmt hôm nayxs truc tiep mbketqua xo so onlinekqxs onlinexo số hôm nayXS3MTin xs hôm nayxsmn thu2XSMN hom nayxổ số miền bắc trực tiếp hôm naySO XOxsmbsxmn hôm nay188betlink188 xo sosoi cầu vip 88lô tô việtsoi lô việtXS247xs ba miềnchốt lô đẹp nhất hôm naychốt số xsmbCHƠI LÔ TÔsoi cau mn hom naychốt lô chuẩndu doan sxmtdự đoán xổ số onlinerồng bạch kim chốt 3 càng miễn phí hôm naythống kê lô gan miền bắcdàn đề lôCầu Kèo Đặc Biệtchốt cầu may mắnkết quả xổ số miền bắc hômSoi cầu vàng 777thẻ bài onlinedu doan mn 888soi cầu miền nam vipsoi cầu mt vipdàn de hôm nay7 cao thủ chốt sốsoi cau mien phi 7777 cao thủ chốt số nức tiếng3 càng miền bắcrồng bạch kim 777dàn de bất bạion newsddxsmn188betw88w88789bettf88sin88suvipsunwintf88five8812betsv88vn88Top 10 nhà cái uy tínsky88iwinlucky88nhacaisin88oxbetm88vn88w88789betiwinf8betrio66rio66lucky88oxbetvn88188bet789betMay-88five88one88sin88bk88xbetoxbetMU88188BETSV88RIO66ONBET88188betM88M88SV88Jun-68Jun-88one88iwinv9betw388OXBETw388w388onbetonbetonbetonbet88onbet88onbet88onbet88onbetonbetonbetonbetqh88mu88Nhà cái uy tínpog79vp777vp777vipbetvipbetuk88uk88typhu88typhu88tk88tk88sm66sm66me88me888live8live8livesm66me88win798livesm66me88win79pog79pog79vp777vp777uk88uk88tk88tk88luck8luck8kingbet86kingbet86k188k188hr99hr99123b8xbetvnvipbetsv66zbettaisunwin-vntyphu88vn138vwinvwinvi68ee881xbetrio66zbetvn138i9betvipfi88clubcf68onbet88ee88typhu88onbetonbetkhuyenmai12bet-moblie12betmoblietaimienphi247vi68clupcf68clupvipbeti9betqh88onb123onbefsoi cầunổ hũbắn cáđá gàđá gàgame bàicasinosoi cầuxóc đĩagame bàigiải mã giấc mơbầu cuaslot gamecasinonổ hủdàn đềBắn cácasinodàn đềnổ hũtài xỉuslot gamecasinobắn cáđá gàgame bàithể thaogame bàisoi cầukqsssoi cầucờ tướngbắn cágame bàixóc đĩaAG百家乐AG百家乐AG真人AG真人爱游戏华体会华体会im体育kok体育开云体育开云体育开云体育乐鱼体育乐鱼体育欧宝体育ob体育亚博体育亚博体育亚博体育亚博体育亚博体育亚博体育开云体育开云体育棋牌棋牌沙巴体育买球平台新葡京娱乐开云体育mu88qh88
Share:
prev post next post

Son Yazılar

  • Onurlu barış seçeneği tarihî bir fırsattır!
  • Faşizme kaybettirecek olan nerede olursa olsun güçlü ve birleşik 1 Mayıs’tır
  • Ermeni halkının acılarını unutmuyoruz
  • Geçmiş olsun İstanbul
  • SODAP son gelişmelerde ne görüyor?

Son yorumlar

  • Mehmet YILMAZER Tüm Yazıları için Trump Üçüncü Dünya Savaşına mı Hazırlanıyor? – Mehmet YILMAZER | SODAP
  • M. Sinan MERT Tüm Yazıları için Tegucigalpa Dersleri | SODAP
  • Mehmet YILMAZER Tüm Yazıları için 2019 Savaşları | SODAP
  • M. Sinan MERT Tüm Yazıları için Demokrasiyi Boğan Anti-Amerikancılık – M. Sinan MERT | SODAP
  • Mehmet YILMAZER Tüm Yazıları için Eksen Kaymasında Son Durum – Mehmet YILMAZER | SODAP

Categories

Recent Posts

  • Onurlu barış seçeneği tarihî bir fırsattır!

    Mayıs 13, 2025
  • Faşizme kaybettirecek olan nerede olursa olsun

    Nisan 24, 2025
  • Ermeni halkının acılarını unutmuyoruz

    Nisan 24, 2025

Archives

SODAP

Sosyalist Dayanışma Platformu

Twitter Facebook Instagram Youtube

Copyleft © 2021