[email protected]
SODAP SODAP SODAP
  • Anasayfa
  • Tarihimiz
    • Dr. Hikmet Kıvılcımlı
  • SODAP
    • Neden SODAP?
    • Program
    • Tüzük
    • Kurumsal Kimlik
    • Arşiv
      • 2021
      • 2020
      • 2019
      • 2018
      • 2017
  • Açıklamalar
  • Yayınlar
    • Sosyalist Dayanışma Dergisi
    • Direniş Dergisi
    • Yol Dergi
  • İletişim
  • Bağış Yap
SODAP'a Katıl
  • Home
  • /
  • M. Sinan Mert
  • /
  • Yükselen Dolar ve Sermayenin Hesaplaşması – M. Sinan MERT

Yükselen Dolar ve Sermayenin Hesaplaşması – M. Sinan MERT

9 Mart 2015

Türkiye’de Haziran seçimleri öncesinde halka “en önemli toplumsal sorun nedir?” diye sorulduğunda bütün anketlerde “ekonomi eksenli sorunlar” ön plana çıkıyor. İşsizlik, güvencesizlik ve kriz beklentisi genelde sorun olarak algılanan temel başlıkları oluşturuyor.

AKP, ekonomi alanında başarılı olduğuna dair bir imajı güçlü bir şekilde destekliyor. Oysa gerçekler bu imaja uymuyor. 2002-2008 yılları arasındaki görece yüksek büyüme oranları, 2008 krizi sonrasında Cumhuriyet tarihinin savaş sonrası en ciddi küçülmesi sonrasında 90 yılın ortalamasına oturdu. AKP, döneminde ekonomi cumhuriyet tarihi ortalaması kadar büyümüş durumda. Bu da yaklaşık %4.5’e tekabül ediyor. “Bu dönemde Türkiye reel bazda yüzde 40 büyümesine (ve benzeri gelişmekte olan ekonomilerden daha kötü performans sergilemesine) karşın, ucuzlamış olan dolar bazında sanki üç misli büyüme gösteren sahte bir yanılsama yaratmış, bu da bir mucize öyküsü olarak sunulmuştur.” Erinç Yeldan, “Faiz Savaşı Siyasallaşırken”, İktisat ve Toplum, Şubat 2015.

Türkiye’nin bu büyüme performansı sonrasında ülkenin dünyadaki toplam GSMH’den aldığı payda bir değişiklik ortaya çıkmamıştır. 1987’de %1.41 olan oran 2014’te de aynı. Örneğin Çin’in oranı aynı dönemde %3.83’ten %16.48’e %330 artmış. Hindistan %93, Vietnam %118, Güney Kore %53, Endonezya %33 artış sağlamış. Türkiye ekonomisinin benzerlerine göre büyümediği ortada.

Türkiye’nin dünyanın en büyük 17. Ekonomisi olması meselesi de AKP tarafından büyük bir başarı gibi lanse ediliyordu. Oysa Türkiye 1980’de dünyanın 16. Büyük ekonomisi idi. 2014 yılında ise 17. ten 19. luğa geriledi.

Küresel rol açısından Erdoğan’ın Türkiye’sinin lig atladığına dair bir sonuç olmadığı ortada. Hatta özellikle Amerikan Merkez Bankası FED’in fazi artırımı planlarının yoğun olarak tartışıldığı son iki yılda Türkiye dünyanın en kırılgan ekonomileri arasında görülüyor. Bu kırılganlığın sonuçlarını geçtiğimiz iki ayda dolar kurunun yükselişi olarak belirgin bir biçimde yaşıyoruz. Son üç ayda Türk lirası %15. 43 oranında değer kaybetmiş. Bu azalma Brezilya ve Rusya’dakine denk seviyede. Bilindiği gibi Rusya ciddi bir uluslar arası ambargo ile karşı karşıya, petrol fiyatlarındaki düşüşten de ciddi anlamda olumsuz etkileniyor. Türkiye Batı ile neredeyse savaş halinde olan bir ülke kadar ulusal parasının değer kaybettiği bir dönemden geçiyor.

Türkiye ekonomisi 2008 küresel krizi sonrasında iç talebin arttırılmasına dönük bir büyüme kalıbı yaratmaya çalıştı. İnşaat sektörünün teşviği, yaratılan kentsel rantlara dayalı bir ilkel sermaye mantığı dışarıdan sağlanan ucuz fonlarla finanse edilen kredilerle şişirilen iç talep üçgenine dayalı bir birikim modeli üretildi. AKP döneminin en belirgin özelliklerinden birisi de hane halkı borçluluk seviyesinin olağanüstü yükselmesi. Türkiye’de ortalama bir ailenin borcu 2002’de gelirinin %7.5’i kadar iken bu oran bugünlerde %55’lere kadar yükselmiş durumda. Uygulanan ekonomi politikasına borçlandırmaya dayalı bir Keynesçilik gözüyle bakabiliriz. Dış pazarların daraldığı bir dönemde ihracatçı ülkeler iç taleplerini arttırarak ihracatı ikame etmeye çalışıyorlar. Çin gibi tasarruf oranları yüksek olan ülkeler bu politikaya hızla uyum sağlayabiliyor. Fakat bizim gibi yabancı fonların girişine bağımlı olan ülkelerde bu yaklaşım kırılganlığı daha da arttırıyor. İhracatın hala temel rekabet olanağı görece ucuz işgücünden kaynaklandığı için reel ücretler üzerindeki basınç devam ediyor. AKP döneminde ekonomi ortalama yıllık %4.4 büyürken reel ücretler özel sektörde sadece yıllık ortalama %0.1 artmış, asgari ücret artışı ise %2.9’da kalmış. Ücretleri reel olarak artmayan insanların daha çok tüketmesi ise borçlanma ile mümkün.

Dolayısıyla Erdoğan seçimlere kadar ekonomi verilerinin düzgün ilerlemesi için faizlerin daha da düşmesini istiyor. Fakat tüketimi fonlamak için dış kaynaklara muhtaç olan bir ülkede, gelecek gelirlerinin tehdit altında olduğunu düşünen spekülatif yatırımlar daha karlı olduğunu düşündükleri ülkelere doğru yola çıkıyorlar. Türk parasından dolara geçtikleri için de dolar pahalanıyor. Erdoğan yaratmak istediğinin tam tersi bir etkiye yol açmış oluyor.

Türkiye AKP’li yıllarda yabancı sermayeye sürekli olarak yüksek faiz getirisi sağlamaya devam etti. “Hesaplamalardan Türkiye’nin uluslararası finans spekülatörlerine yıllık ortalama olarak %20-%50 civarında bir getiri sunduğu anlaşılıyor” Yeldan, a.g.e.  Erdoğan’ın faiz lobisinin baş destekçisi olduğu da burada mutlaka not edilmeli, sürekli yabancı sermaye girişine muhtaç bir ülkenin bundan başka bir alternatifi de yok. Kapitalizm zaten Erdoğan’ın da içinde olduğu bir yağma lobisi düzeninin bilimsel adı sadece. Ücretlerde reel artışlara, gelir dağılımında gerçek düzeltmelere dayanmayan bir iç talep modelinin düşük gelirli orta sınıfı, borçla şişirip patlatmaya doğru bir rotaya oturması kaçınılmaz. Bu kadar fazla sayıda insanın gelecek gelirlerini ipotek altına alarak sürüklediği iç talep gelecek gelirlerinin elde edilemediği (işsizliğin yükselmesi, art arda iflaslar) durumlarda ne büyük sosyal bir yıkıma yol açtığını Yunanistan’dan izleyebiliyoruz.

Erdoğan’ın uluslar arası sistem nezdinde giderek bir kriz faktörü olarak görülmeye başlandığı, Davutoğlu’nun son ABD gezisinde görüldüğü gibi etkisiz eleman olarak algılandığı, politik krizin ekonomik etkilerinin daha belirgin bir biçimde yaşanmaya başlandığı bir döneme giriyoruz. Babacan’ın pozisyonunun sarsılması, Merkez Bankası’na yapılan salvolar finans kapital AKP arasındaki bağları daha da geriyor.

“İş Bankası’nın İslam bankası yapılması” tartışması bu gerilimin sıçrayacağı yeni hesaplaşmanın prelüdü olabilir. Erdoğan başkan olursa sermaye yapısında değişiklik yapmak isteyeceğinin işaretlerini verdiriyor. Etrafında giderek zayıflayan politik bloğu, finans kapitalin “devlet eliyle biriktirtilmiş” servetiyle iştahlandırmaya çalışıyor.

Faiz lobisi diye şeytanlaştırılan bir kesime dönük hamleler “laik burjuvaziyi toptan ortadan kaldırmanın, İslami zenginleri de tamamen kendi cihadi heveslerinin uzantısı kılmanın bir yolunu bulur” (Cihan Tuğal, “Pasif Devrimin intihar aşaması mı?”, Mesele, Şubat 2015 ) mu hep beraber göreceğiz.

Tek politik sermayesine haline dönüşen yoksulların politik desteğini radikalize etmek için daha radikal bir “anti tekelci” söyleme yaslanacak bir Erdoğan’a hazır olalım.

[button link=”http://www.sodap.org/m-sinan-mert-tum-yazilari/” align=”right” font_style=”italic” icon=”momizat-icon-pencil” icon_color=”#ffff00″]Yazarın tüm yazıları..[/button]

xosotin chelseathông tin chuyển nhượngcâu lạc bộ bóng đá arsenalbóng đá atalantabundesligacầu thủ haalandUEFAevertonfutebol ao vivofutemaxmulticanaisonbetbóng đá world cupbóng đá inter milantin juventusbenzemala ligaclb leicester cityMUman citymessi lionelsalahnapolineymarpsgronaldoserie atottenhamvalenciaAS ROMALeverkusenac milanmbappenapolinewcastleaston villaliverpoolfa cupreal madridpremier leagueAjaxbao bong da247EPLbarcelonabournemouthaff cupasean footballbên lề sân cỏbáo bóng đá mớibóng đá cúp thế giớitin bóng đá ViệtUEFAbáo bóng đá việt namHuyền thoại bóng đágiải ngoại hạng anhSeagametap chi bong da the gioitin bong da lutrận đấu hôm nayviệt nam bóng đátin nong bong daBóng đá nữthể thao 7m24h bóng đábóng đá hôm naythe thao ngoai hang anhtin nhanh bóng đáphòng thay đồ bóng đábóng đá phủikèo nhà cái onbetbóng đá lu 2thông tin phòng thay đồthe thao vuaapp đánh lô đềdudoanxosoxổ số giải đặc biệthôm nay xổ sốkèo đẹp hôm nayketquaxosokq xskqxsmnsoi cầu ba miềnsoi cau thong kesxkt hôm naythế giới xổ sốxổ số 24hxo.soxoso3mienxo so ba mienxoso dac bietxosodientoanxổ số dự đoánvé số chiều xổxoso ket quaxosokienthietxoso kq hôm nayxoso ktxổ số megaxổ số mới nhất hôm nayxoso truc tiepxoso ViệtSX3MIENxs dự đoánxs mien bac hom nayxs miên namxsmientrungxsmn thu 7con số may mắn hôm nayKQXS 3 miền Bắc Trung Nam Nhanhdự đoán xổ số 3 miềndò vé sốdu doan xo so hom nayket qua xo xoket qua xo so.vntrúng thưởng xo sokq xoso trực tiếpket qua xskqxs 247số miền nams0x0 mienbacxosobamien hôm naysố đẹp hôm naysố đẹp trực tuyếnnuôi số đẹpxo so hom quaxoso ketquaxstruc tiep hom nayxổ số kiến thiết trực tiếpxổ số kq hôm nayso xo kq trực tuyenkết quả xổ số miền bắc trực tiếpxo so miền namxổ số miền nam trực tiếptrực tiếp xổ số hôm nayket wa xsKQ XOSOxoso onlinexo so truc tiep hom nayxsttso mien bac trong ngàyKQXS3Msố so mien bacdu doan xo so onlinedu doan cau loxổ số kenokqxs vnKQXOSOKQXS hôm naytrực tiếp kết quả xổ số ba miềncap lo dep nhat hom naysoi cầu chuẩn hôm nayso ket qua xo soXem kết quả xổ số nhanh nhấtSX3MIENXSMB chủ nhậtKQXSMNkết quả mở giải trực tuyếnGiờ vàng chốt số OnlineĐánh Đề Con Gìdò số miền namdò vé số hôm nayso mo so debach thủ lô đẹp nhất hôm naycầu đề hôm naykết quả xổ số kiến thiết toàn quốccau dep 88xsmb rong bach kimket qua xs 2023dự đoán xổ số hàng ngàyBạch thủ đề miền BắcSoi Cầu MB thần tàisoi cau vip 247soi cầu tốtsoi cầu miễn phísoi cau mb vipxsmb hom nayxs vietlottxsmn hôm naycầu lô đẹpthống kê lô kép xổ số miền Bắcquay thử xsmnxổ số thần tàiQuay thử XSMTxổ số chiều nayxo so mien nam hom nayweb đánh lô đề trực tuyến uy tínKQXS hôm nayxsmb ngày hôm nayXSMT chủ nhậtxổ số Power 6/55KQXS A trúng roycao thủ chốt sốbảng xổ số đặc biệtsoi cầu 247 vipsoi cầu wap 666Soi cầu miễn phí 888 VIPSoi Cau Chuan MBđộc thủ desố miền bắcthần tài cho sốKết quả xổ số thần tàiXem trực tiếp xổ sốXIN SỐ THẦN TÀI THỔ ĐỊACầu lô số đẹplô đẹp vip 24hsoi cầu miễn phí 888xổ số kiến thiết chiều nayXSMN thứ 7 hàng tuầnKết quả Xổ số Hồ Chí Minhnhà cái xổ số Việt NamXổ Số Đại PhátXổ số mới nhất Hôm Nayso xo mb hom nayxxmb88quay thu mbXo so Minh ChinhXS Minh Ngọc trực tiếp hôm nayXSMN 88XSTDxs than taixổ số UY TIN NHẤTxs vietlott 88SOI CẦU SIÊU CHUẨNSoiCauVietlô đẹp hôm nay vipket qua so xo hom naykqxsmb 30 ngàydự đoán xổ số 3 miềnSoi cầu 3 càng chuẩn xácbạch thủ lônuoi lo chuanbắt lô chuẩn theo ngàykq xo-solô 3 càngnuôi lô đề siêu vipcầu Lô Xiên XSMBđề về bao nhiêuSoi cầu x3xổ số kiến thiết ngày hôm nayquay thử xsmttruc tiep kết quả sxmntrực tiếp miền bắckết quả xổ số chấm vnbảng xs đặc biệt năm 2023soi cau xsmbxổ số hà nội hôm naysxmtxsmt hôm nayxs truc tiep mbketqua xo so onlinekqxs onlinexo số hôm nayXS3MTin xs hôm nayxsmn thu2XSMN hom nayxổ số miền bắc trực tiếp hôm naySO XOxsmbsxmn hôm nay188betlink188 xo sosoi cầu vip 88lô tô việtsoi lô việtXS247xs ba miềnchốt lô đẹp nhất hôm naychốt số xsmbCHƠI LÔ TÔsoi cau mn hom naychốt lô chuẩndu doan sxmtdự đoán xổ số onlinerồng bạch kim chốt 3 càng miễn phí hôm naythống kê lô gan miền bắcdàn đề lôCầu Kèo Đặc Biệtchốt cầu may mắnkết quả xổ số miền bắc hômSoi cầu vàng 777thẻ bài onlinedu doan mn 888soi cầu miền nam vipsoi cầu mt vipdàn de hôm nay7 cao thủ chốt sốsoi cau mien phi 7777 cao thủ chốt số nức tiếng3 càng miền bắcrồng bạch kim 777dàn de bất bạion newsddxsmn188betw88w88789bettf88sin88suvipsunwintf88five8812betsv88vn88Top 10 nhà cái uy tínsky88iwinlucky88nhacaisin88oxbetm88vn88w88789betiwinf8betrio66rio66lucky88oxbetvn88188bet789betMay-88five88one88sin88bk88xbetoxbetMU88188BETSV88RIO66ONBET88188betM88M88SV88Jun-68Jun-88one88iwinv9betw388OXBETw388w388onbetonbetonbetonbet88onbet88onbet88onbet88onbetonbetonbetonbetqh88mu88Nhà cái uy tínpog79vp777vp777vipbetvipbetuk88uk88typhu88typhu88tk88tk88sm66sm66me88me888live8live8livesm66me88win798livesm66me88win79pog79pog79vp777vp777uk88uk88tk88tk88luck8luck8kingbet86kingbet86k188k188hr99hr99123b8xbetvnvipbetsv66zbettaisunwin-vntyphu88vn138vwinvwinvi68ee881xbetrio66zbetvn138i9betvipfi88clubcf68onbet88ee88typhu88onbetonbetkhuyenmai12bet-moblie12betmoblietaimienphi247vi68clupcf68clupvipbeti9betqh88onb123onbefsoi cầunổ hũbắn cáđá gàđá gàgame bàicasinosoi cầuxóc đĩagame bàigiải mã giấc mơbầu cuaslot gamecasinonổ hủdàn đềBắn cácasinodàn đềnổ hũtài xỉuslot gamecasinobắn cáđá gàgame bàithể thaogame bàisoi cầukqsssoi cầucờ tướngbắn cágame bàixóc đĩaAG百家乐AG百家乐AG真人AG真人爱游戏华体会华体会im体育kok体育开云体育开云体育开云体育乐鱼体育乐鱼体育欧宝体育ob体育亚博体育亚博体育亚博体育亚博体育亚博体育亚博体育开云体育开云体育棋牌棋牌沙巴体育买球平台新葡京娱乐开云体育mu88qh88
Share:
prev post next post

Son Yazılar

  • Onurlu barış seçeneği tarihî bir fırsattır!
  • Faşizme kaybettirecek olan nerede olursa olsun güçlü ve birleşik 1 Mayıs’tır
  • Ermeni halkının acılarını unutmuyoruz
  • Geçmiş olsun İstanbul
  • Faşizme karşı omuz omuza, Newroz alanlarına!

Son yorumlar

  • Mehmet YILMAZER Tüm Yazıları için Trump Üçüncü Dünya Savaşına mı Hazırlanıyor? – Mehmet YILMAZER | SODAP
  • M. Sinan MERT Tüm Yazıları için Tegucigalpa Dersleri | SODAP
  • Mehmet YILMAZER Tüm Yazıları için 2019 Savaşları | SODAP
  • M. Sinan MERT Tüm Yazıları için Demokrasiyi Boğan Anti-Amerikancılık – M. Sinan MERT | SODAP
  • Mehmet YILMAZER Tüm Yazıları için Eksen Kaymasında Son Durum – Mehmet YILMAZER | SODAP

Categories

Recent Posts

  • Onurlu barış seçeneği tarihî bir fırsattır!

    Mayıs 13, 2025
  • Faşizme kaybettirecek olan nerede olursa olsun

    Nisan 24, 2025
  • Ermeni halkının acılarını unutmuyoruz

    Nisan 24, 2025

Archives

SODAP

Sosyalist Dayanışma Platformu

Twitter Facebook Instagram Youtube

Copyleft © 2021