Sendikalarda Hayat Belirtileri(mi) ? – Mehmet AKYOL

Yeni 6356 sayılı “Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi” kanunu çıktıktan sonra epeyce eleştirilere konu oldu. Ancak kanun uygulanmaya başladıktan sonra eleştirilerin ardı arkası kesildi. Kuşkusuz bunda getirilen eleştirilerin büyük bir çoğunluğunun haklı olması ve hayat tarafından doğrulanmasının büyük bir payı var. Ama yine de bugün gelinen noktada sendikalar ve işçiler ne durumda diye dönüp bir bakmakta yarar var.

Özellikle geçen Kasım ayında yürürlüğe giren e-devlet üzerinden üye olma konusu bir gözden geçirmeyi hak etmekte. Yeni kanunun sendikalara üye olmayı noter zorunluluğundan çıkarıp, her çalışanın İnternet ortamında zahmetsizce üye olabilmesini getirmesi hemen hemen tek olumlu nokta olarak değerlendirilmişti. Her ne kadar bu konuda yeterli tecrübeler ortaya çıkmamışsa da ilk veriler yapılan değerlendirmeleri doğrulamakta.

Sendikaların üye sayılarındaki gelişme dikkate alındığında cılız da olsa hayat belirtilerini görmek mümkün. En son Ocak ayı sonunda açıklanan işçi sendikaları üye sayılarına bakıldığında yıllardır ilk defa sendikaların az da olsa üye sayılarını arttırdıklarını görmek mümkün. Buna göre sendika üyelerinin sayısı 2013 son altı ay içerisinde 64.000, 2014 un ilk altı ayında 94.000 gibi azımsanmayacak kadar artarak 1.189.481ulaşmış durumda.

Noter zorunluluğun kalkmasının buna ne kadar etki ettiğini görmek için Ocak 2013 ila Temmuz 2013 arası altı aylık gelişme ile bu karşılaştırıldığında daha da ilginç bir tablo ortaya çıkmakta. Bu süre içerisinde yine üye sayısında 30.000 civarında bir artış olduğu dikkate alınırsa, noter zorunluluğunun kalkmasının önemli bir ivme ortaya çıkardığı görülür. Üstelik daha sonraki altı ayın sadece son üç ayında e-devlet üzerinde üye olmak mümkündü. Son altı ayda ise üye sayısındaki artış hızlanmaya devam etmiş.

Ancak bu artış üç konfederasyonda oldukça değişik görünümde. Hak-İş bir yıl içerisinde üye sayısını %42 oranında artırarak anlaşılır nedenlerle tam bir üye patlaması gerçekleştirmiş(74.000 yeni üye!). Bir yıl önce kurulan Öz Finans-İş bir anda üye sayısını 15.000 nin üzerine çıkarmış. AKP’li belediyelerde hızla örgütlenen Belediye-İş son altı ayda üye sayısını 27.000 civarında arttırarak 85.076’ye yükseltmiş.

Yaklaşık 58.000 yeni üye ile Türk-İş ikinci sırada, ama oran olarak artış %8 civarında kalmış. Petrol-İş, Yol-İş, Teksif, Tes-İş, Hava-İş gibi sendikalarda göze batan artışlar var. Tek Gıda-İş gibi bazı sendikalar ise az da olsa üye kaybı yaşamışlar. 2013’ün son altı ayında 7500 yeni üye atağı yapan DİSK ise 2014 ilk altı ayında ancak 1400 yeni üye yapabilmiş. Üye sayısını hızla arttıran tek sendika Nakliyat-İş.

Ancak genelde üye artışlarının birbirlerine yakın oranlarda olduğunu söylemek mümkün. Başka bir deyişle yeni uygulama hemen hemen tüm sendikalara yaramış gibi gözükmekte.

Bu gidişi değiştirebilecek iki önemli etken bulunuyor. Her şeyden önce yeni uygulama ile başlayan akım bir müddet sonra yavaşlar veya durur mu sorusuna cevap vermek henüz mümkün değil. Diğer bir etken ise çalışanların sayısı. 2013 ün son altı ayında 2500 gibi bir rakamla çok az da olsa azalan sigortalı çalışan sayısı, bu yılın ilk altı ayında 68.000 civarında arttı.  Ancak ekonomik büyümenin yerini küçülmeye bırakması, hem de sigortalı çalıştırma eğiliminin işverenler arasında zayıflaması, sigortalı işçi sayısını azaltacaktır.

Sendika üyelerinin sayısı konusunda geçmiş döneme göre daha sağlıklı bir değerlendirme yapmak bu yeni uygulama ile mümkün hale geldi. En son 2009 yılında bakanlık verilerine göre 5.5 milyon çalışan ve 3.2 milyon sendika üyesi bulunmaktaydı. Bu neredeyse %60 gibi uçuk bir oranda sendikalaşma anlamına gelmekteydi. Oysa SGK verilerine göre sigortalı işçi sayısı aynı yıl 8.8 Milyon civarında idi. Daha sonrası için bunun gibi resmi bir veri yok

2013 yılında yeni kanun ile SGK verilerine göre Ocak ayı sonunda sigortalı işçi sayısı 10.881.618, sendika üyesi ise 1.001.671 olarak açıklandı. Yani sendikalaşma oranı %9.21 oldu. Temmuz 2013 te ise sendikalaşma oranı %8.88 ye geriledi. Ocak 2014 rakamlarına göre ise sendikalaşma oranı % 9.45 e Temmuz 2014 te ise %9.68 e yükseldi.

Yıllara göre sendikalaşma oranları

Bağımsız Batis Sendikası üye sayısı

[button link=”www.sodap.org/mehmet-akyol-tum-yazilari/” align=”right” font_style=”italic” icon=”momizat-icon-pencil” icon_color=”#ffff00″]Yazarın tüm yazıları..[/button]