Rusya’nın Suriye’de yürüttüğü hava operasyonları bölge krizini çözmede ön açıcı oluyor. İsrail dışında tüm ülke temsilcileri geçtiğimiz cuma günü Viyana’da bir araya geldiler. 8 saat süren iki günlük toplantı sonucunda Esad sorunu dışında dokuz maddelik ortak bir metin çıktı. Ve yakında tekrar bir araya gelecekler.
Viyana toplantısının en ilginç ve kafa karıştıran yanı toplantı sırasında Obama’nın Beyaz Saray’dan yaptığı açıklama oldu. Obama Suriye’ye 50’ye yakın Özel Kuvvet göndereceklerini açıkladı. Dışişleri Bakanı Kerry’nin bile bundan haberi yoktu ve kendisinin yokluğunda alınmış bir karar olduğunu söyledi.
Obama Suriye dahil hiçbir sorunlu yere ABD postallarının girmeyeceği sözünü vermesine rağmen 4,5 yıllık savaşın ardından böyle bir karar alması ne anlam taşıyor sorusu tartışılmaya başlandı. Hele hele tam da Viyana görüşmelerinin başlaması sırasında alelacele böyle bir karar alması ne demektir? ABD’nin amacı nedir? Yollanacak Özel Kuvvetler ne işe yarayacaktır?
Obama’ya göre bu bir politik dönüş değildir. İddiaya göre Özel Kuvvetler orada IŞİD’e karşı dövüşen “ılımlı militanları” eğitecek, akıl verecek ve yardım edecektir. Yoksa ABD askerleri çatışmalara katılmayacaklardır. Peki, öyleyse amaç nedir? Bu IŞİD’e karşı dövüşen “ılımlı militanlar” kimlerdir? Kimilerine göre YPG güçleridir. Eğer ABD, YPG güçlerine yardım edecekse o zaman bu ABD NATO müttefiki Ankara’yı kızdıracak bir gelişme değil midir? ABD müttefiki Türkiye’nin onaylamayacağı bir şeyi niye yapsın?
Acaba başkalarına mı yol gösterecektir? Kimler olabilir? Esad karşıtı guruplar mı? Bunların ismi var cisimleri yoktur. Eğit-Donat Projesi ve 500 milyon dolarlık yardım bunları “adam” edemediği için durduruldu. Şimdi yeniden mi bunlar desteklenecektir? Söylendiğine göre 50 kişilik bir Özel Kuvvet, Suriye’nin kuzeyine yollanacaktır. Kuzeyde Kürtler dışında Suriye muhalifi olarak El-Nusra güçleri vardır ve bunların IŞİD ile bağlantısı biliniyor. Bunlara yardım demek IŞİD’in desteklenmesi demektir? Eskisi gibi açıktan değil el altından desteğe mi devam edilecektir? Politik analistler hafta boyu bu bilmeceyi çözmeye çalıştılar.
Yine başka bir açıklamaya göre Özel Kuvvetler “hava operasyonlarını koordine edecektir.” Bu ne demektir? ABD’nin IŞİD’e karşı yaptığı hava operasyonları mı söz konusudur? O zaman soru şudur: Neden şimdiye kadar buna ihtiyaç duyulmadı? Neden şimdi bu momentte böyle bir ihtiyaç ortaya çıktı? Nedeni Rusya mı?
ABD yetkililerinin yanıtları kafaları aydınlatmayınca çeşitli yorumlar ortaya çıktı.
İlk olarak asker yerleştirmeye uluslararası hukuk uygun mudur? Rusya, Suriye hükümetinin daveti üzerine oradadır. ABD davet edilmediği için kuvvet yollaması yasal değildir. Ama yasalar ABD’nin umurunda değildir. O yasalar üstü bir imparatorluktur. Uluslararası hukuk ABD için ufak bir “ayrıntıdır”!
Obama, Özel Kuvvet yerleştirme kararını neden tam da Viyana görüşmeleri sırasında yaptı? Bu Rusya’nın hava operasyonlarının başarısına karşı bir hamle midir? Bu yeni bir ABD stratejisi midir? Eğer öyleyse pek içi boş, kof bir stratejidir. Yoksa sırf Suriye hava sahasının ortak kullanımının koordinasyonunu mu yapacaklar? O da olamaz, çünkü Pentagon ve Rus askeri yetkilileri saldırılar başladığında zaten bu konuda anlaştılar. Yani postalların işlevi Rusya ile hava sahası kullanımını koordine etmek olamaz.
Peki, bu Özel Kuvvetler ne iş yapacak? Sorulara açık cevaplar olmayınca elbette birçok spekülasyona yol açıyor.
En mantıklı spekülasyon en fazla 50 kişi olacağı söylenen Özel Kuvvetlerin bulunduğu alanın korunaklı bir alan oluşturmasıdır. Çünkü Rusların burayı vurması iki güç arasında savaş başlatma anlamına gelecektir. O zaman bu güçlerin görevi ABD yanlısı kişileri korumak, yani kalkan işlevi görmek olacaktır. Ayrıca Türkiye’nin çoktandır istediği güvenlikli alan yaratılacaktır. Bu alana Suriye hükümet güçleri de giremeyecektir, uçuş yasağı olacaktır ve istediklerini yapacaklardır. Kuzey Batı’da konumlanmış El Nusra militanları da bu koruma koridoru üzerinden Türkiye’ye giriş çıkış yapabilir, Türkiye ve diğer ülke yardımları girebilir.
Özel Kuvvetlerin en kabul gören spekülatif görevinin ABD’nin kirli işlerini, CIA belgelerini gizlemesi olacağı tahmin ediliyor. ABD’nin Esad karşıtlarına yolluyorum dediği birçok silah ve Toyota pickup yardımlarının, bilinçli ya da sorumsuzca sonuçta IŞİD güçlerinin eline geçtiği fotoğraflarla belgelidir. Bu kez de yeni gelen Özel Kuvvetler kanalı ile Esad karşıtları ya da IŞİD militanlarına silah ve destek verilebilir. ABD güçlerinin dolaylı olarak IŞİD’i desteklediğine inanmayanlar için bu yorum inandırıcı gelmiyorsa başka bir gerekçe yazalım.
Rus sitesi Sputnik, Phil Butler’in Hollandalı politik araştırmacı Holger Eekhof’dan alıntısını veriyor: “Esas amaç ‘önde gelen cihatçıları ve önemli malzemeleri Suriye savaş alanından çıkartmaktır. Böylece onları bölgedeki gelecek projeler için kullanabilmektir.’” (aktaran sputnik.net 3.11.2015) Rus hava saldırıları sonrası muhalif güçler zor durumda, ABD’den yardım bekliyorlar. Obama Özel Kuvvetlerle değerli bildiği kişi ve malzemeleri kaçıracaktır. Zaten Suudi Arabistan, Türkiye ve Katar hava kuvvetlerine ait uçaklar uzun zamandır buralardan bir takım silah ve kişileri Yemen savaş alanına taşıyorlarmış. Yani Orta Doğu’nun diğer bir sıcak alanına bu savaşçılar götürülüyor. Alman gizli servisi BND açıklamalarına göre Suriye’de dövüşen asilerin %95’i dışarıdan gelmedir. Yani paralı askerdirler. ABD bunların kendilerince önemli olanlarını Yemen’e nakledecektir. ABD’nin Özel Kuvvetleri de bunların koordinasyonunu sağlayacak ve arkalarından belgeleri temizleyecektir.
Spekülasyonların belki de en büyüğü olarak ABD’nin Suriye’yi Rusya’nın Vietnam’ı yapma amacı sayılabilir. Bu iddiayı yine Phil Butler yapıyor. İsterseniz yeni versiyon Libyalılaştırma diyelim. Suriye’nin Balkanlaştırılması zaten uzun zamandır tartışılmıyor muydu? Suriye’yi Alevi, Sünni, Hıristiyan, Dürzî ve Kürt halklarını, etnik ve din bazında parçalamak ve bu halkları birbirlerine kırdırtmak hedefleniyor olabilir. Rusya da bu batakta boğulmaya çalışılacaktır. ABD de “postalsız” bu karışıklık içinde bildiğini okuyacaktır. Bana yar olmayan Suriye Rusya’ya da yar olmamalıdır diyecektir.
Ancak iyi bir politik satranç oyuncusu olduğu bilinen Putin’in bu oyuna gelmeyeceğine inanılıyor. Putin tüm bölge ülkeleri ile iyi ilişkiler kuruyor. Eski dostu İran’a rağmen şimdilerde Suudiler ile de iyi ilişkiler içindedir. Suudi kralının yakında Moskova’yı ziyareti bekleniyor. İsrail ile araları iyidir. Hatta Rusya’nın Golan tepelerine yakın alanları bombalamasına bile İsrail tepki göstermedi. Irak parlamentosu geçen hafta aldığı kararla ABD yardımlarının IŞİD sorununu çözmediğini öne sürerek Rusya ile işbirliği yapma kararını aldı. ABD’nin bu kararın çıkmaması için üst düzey ziyaretleri bile sonuç vermedi. Rusya ile hava saldırıları ve bilgi aktarımında anlaşma imzalayacaklar. Aynı şeyi Ürdün Kralı da istiyor.
Rusya bunun ötesinde ABD’nin beceremediği bir şeyi yaptı. Tüm bölge ülkelerinin Suriye konusunda masa başında toplanmasını sağladı. Son günlere kadar İran’ın masaya davet edilmesi düşünülebilir miydi? Hele hele Hizbullah ile ABD aynı masaya oturur muydu? Bu yetmezmiş gibi Suriye yetkilileri ile muhaliflerinin Moskova’da yakında toplanacağı haberleri geliyor. İkinci Viyana toplantısı büyük bir olasılık ile Moskova’daki anlaşma ışığında yapılacaktır. Ülke halkının kendi kaderini belirleme ilkesinin nasıl hayata geçirileceği tartışılacaktır. Rusya yalnız askeri değil diplomatik açıdan da etkin bir rol oynuyor ve ABD’nin yapmadığı, yapamadığını gerçekleştirme yolunda yürüyor.
Tüm bu bilgiler ışığında ABD postallarının pek bir işlevi olmayacağı kesin gibi görünüyor. ABD’nin Esad’ı devirme, Suriye’yi bölme, ülkeye Batı çıkarlarına hizmet eden, Rusya’nın çıkarlarına ters düşen bir şekil verme çabaları, Putin’in karşı atakları ile işlevsiz hale gelecek gibi gözüküyor. Ayrıca unutmayalım Avrupa Birliği de Suriye dahil tüm bölgeden gelen göçmen akınının kendi güvenliğini, bütünlüğünü tehlikeye soktuğu görüşünde. Daha dün Almanya başkanı Merkel Balkanlardaki göçmen sorununun bir savaş çıkartma tehlikesi yarattığını açıkladı. Bu durumda Suriye’de ABD emellerinden çok Rusya’nın barış ve politik girişimlerinin meyve vereceğini düşünmek bize daha doğru gelmektedir. Bu açıdan Özel Kuvvet postalları Orta Doğu çöllerinde boşu boşuna tozlanacaktır.
[button link=”http://www.sodap.org/ayse-tansever-tum-yazilari/” align=”right” font_style=”italic” icon=”momizat-icon-pencil” icon_color=”#ffff00″]Yazarın tüm yazıları..[/button]