2016 Dünya Ekonomik Forumu (DEF) İsviçre’nin Davos kayak merkezinde çalışmalarına başladı. 2500’e yakın dünyanın önde gelen CEO’su, hükümet başkanı ve birkaç ünlü sanatçı toplandılar. Bu yılki forumun temel konusu dördüncü sanayi devrimiymiş. 1790 buhar, 1850 elektrik, 1970’ler elektronikten sonra şimdi de 2016 robot devrimi ile dünya ekonomisi dev bir değişiklik içine girecektir. Önde gelen isimler dünyanın içinde bulunduğu çeşitli ekonomik, sosyal sorunların eşliğinde bunun nasıl hayata geçirileceği üzerine düşüncelerini ve önerilerini birbirlerine aktaracaklar.
Bravo, dünyamızın, insanların tam da ihtiyacı olan şeydir robotlar. Ne kadar güzel robotlar bütün işleri yapacaklar bizde yan gelip yatacağız.
ILO (Dünya Çalışma Örgütü) yıllık işsizlik raporunda önümüzdeki 2 yıl içinde işsizler arasına 3 milyon insan ekleneceğini tahmin ediyor. Bu yılsonunda dünyada işsiz 199,4 milyon insan olacak. Bu rakam 2017 yılında da 200 milyona ulaşacaktır. Tarihi bir rekor kırılacaktır. İşsizlerin çoğunluğu gelişmekte olan ülkelerde yaşayacaktır. Raporun diğer bir verisi de part time, düşük süreli iş alanlarının artacağıdır. Yani işverenler tek kişinin yapacağı işi verim artsın diye parçalayıp parçalayıp birkaç kişiye dağıtacaklar. Alınan ücretler karın bile doyurmaz hale gelecek. Gene İLO tahminlerine göre çalışma koşulları daha da kötüleşecek, ücretler düşecek, güvencesiz çalışma artacaktır.
Bu koşullarda insanların çalıştırılması yerine robotların çalıştırılması hakikaten çok insancıl bir durumdur. Bu çalışma koşullarına ancak onlar dayanabilirler. Ucuz, bedavaya yakın işgücü, kötü çalışma koşullarına dayanıklılık robotların işi olmalıdır. DEF çok iyi bir konu üzerinde çalışıyor.
Ayrıca IMF de hemen bu aralar dünya ekonomik durumu tahmin raporunu yayınladı. Dünya Bankası’nın bu yıl için raporu da aynı sinyalleri veriyor. Bunlara göre de küresel ekonomik büyüme giderek azalacaktır. Dünya ekonomisinin motoru denilen Çin’de büyüme giderek düşüyor. İç pazara ve hizmet sektörüne dayalı gelişim de hızını kaybetti. Bu borsaların düşmesine yol açıyor. Çin borsası bu nedenle birkaç gün kapatıldı. New York Borsası yılbaşında tarihi düşüş yaşadı. Gene bugün Avrupa borsaları düştü. Zaten gelişmekte olan borsalar sık sık kırmızı çizginin altına düşüyorlar. Borsa uzmanları “ellerinizdeki hisseleri çıkarın, nakde çevirin!” önerisinde bulunuyorlar.
Üretimin düşmesi petrol ve hammadde talebini azalttığı için fiyatlar düşüyor. Petrol birkaç yıl önceki 114 dolarlardan şimdi 30 doların altına indi. Bu maddeleri satan Üçüncü Dünya Ülkeleri’nde büyüme duruyor. Durmak bir yana geriliyor. İnsanlar işlerinden çıkarılıyor. Son günlerde petrol vs. şirketleri patır patır kitlesel işçi çıkarma rakamları açıklıyorlar. Küresel ekonomi genelde bir tıkanıklık içine giriyor. Hatta 2008 yılından daha derin bir ekonomik kriz beklentisi var.
Bu ekonomik ortama da robotlar çok güzel uyuyorlar. Daha çok insan yan gelip yatacaktır. Giderek artan işsizlere robotlar tam ilaç olurlar.
Robotlar bedava, havadan gelmiyorlar. Onları doğuran analar yok. Yatırım yapılması gerekir. Peki, para nereden bulunacak? Dünya yoksulluk araştırma kurumu Oxfam sanki bir yanlışlık yapmış yoksulluk değil yolsuzluk rakamı açıklamış. Dünya zengini 10 şirketten 9 tanesinin vergi cennetlerinde paraları varmış. Galiba(!) vergi kaçırıyorlarmış. Kalkınmakta olan ülkelerden her yıl 100 milyar doları çalıp buralara yatırıyorlarmış. Kabaca 7,6 trilyon dolar yani 7.600 milyar dolar bu vergi cennetlerinde yatıyormuş. (Oxfam rakamları The World’s Inequality Countdown yazan Winnie Byanyima, 18 Ocak 2016 aljazeera.org) Şimdi işte cennetlerden bu paralar çıkacak ve de geri kalan alanlara robotlar yapacaklar. Onları çalıştıracaklar ve de bizim gibi ülkelerdeki cehennemi cennete çeviriverecekler. Oxfam bunu öneriyor.
DEF sözcüsü Amira Yahyaoui açılış konuşmasında esprili bir şekilde bu sanayi devriminin dünyayı insanların elinden alacağını söylüyor. Her işi robotların yapacağına göre artık insanlar kendilerine yeni işler arasınlar diyor ve ekliyor. “Bu devrim değerler devrimi olabilir.” (sputnik.org 20.01.2016)
Biz konuşmanın en inandırıcı kısmını böyle gördük. Evet, bu 4. Sanayi Devrimi değerler devrimi olabilir. Var olan değerler öylesine çürüdü, insanlık dışı hale geldi ki ahlaki bir devrim yapmak insanlığın boyun borcu haline geldi.
2000’lerde küreselleşmenin başından beri dünya zenginleri ballandıra ballandıra küreselleşmenin insanları nasıl zenginleştireceğini anlata anlata bitiremiyorlardı. IMF, DB, G-20’ler Davos toplantıları hep bunları söylediler. Biz de bunlara inanmıyorduk. Galiba adamlar haklıymış. Bakın nasıl…
Biz devrimciler, çevreciler de hep aksini iddia ettik. Küreselleşme eşitsizlik, işsizlik, yoksulluk, çevre felaketleri getirecek dedik. Anti-küresel protestolarla bu zenginlerin politik zirve toplantılarına saldırıldı. Bu yerler yangın alanına dönüştü. Molotoflar, göz yaşartıcı bombalar, polisle çatışmalar, tutuklamalar, hatta ölümler yaşandı. Olaylar sonra daha da büyüdü dünyaya yayıldı. Seattle ve Cancun olayları akıllardadır. Buralardan Dünya Sosyal Forumları doğdu. Sayılar o kadar çoğaldı ki kıta sosyal forumları çare oldu. Oralardan da Arap Baharları yeşerdi. Bahar esintisi Avrupa’da Kararlılar Hareketi’ni canlandırdı. “Biz %99”uz eylemlerini başlattı. Bu hareket dünyanın yüzlerce kentine yayıldı. Sonra birden Avrupa’da kemer sıkma politikalarına karşı protestolar halinde tüm Güney Avrupa ülkelerine yayıldılar. Hatta Balkan ülkeleri bile bu kervana katıldılar. Bu arada Latin Amerika’da 21.yy sosyalizmi filiz verdi. Çeşitli sol iktidarlar olarak tüm güney kıtasına yayıldı. Buradan tekrar Avrupa’ya sıçrama hamlesi yaptı. Yunanistan’da Syriza doğdu. Hemen onu İspanya’da Podemos izledi. Daha sonra İngiltere’de Corby çıkageldi. Hatta ABD içine tohum attı. O ülkenin özel durumu Sanders gibi bir ilericiyi doğurdu. Şimdi A Planı, B Planı hatta C Planları var. Bu hareketler hep başka bir değerler dünyası yaratmak için kan teri döktü döküyor.
Şimdi de karşımıza robotların devrimi geliyor. Ve bu devrim A. Yahyaoui’nin yorumuna göre değerler devrimi olabilirmiş. Doğru eğer bu yaşananların üstüne bir de robotlar gelirse bunlar tabandan başka değerler için bağıran insanların özlemlerinin gerçekleşeceği devrimlere daha büyük bir ivme kazandıracaktır.
[button link=”http://www.sodap.org/ayse-tansever-tum-yazilari/” align=”right” font_style=”italic” icon=”momizat-icon-pencil” icon_color=”#ffff00″]Yazarın tüm yazıları..[/button]