ABD’nin Yoksulu
Mehmet AKYOL
30 Ağustos 2008
ABD Demokrat Parti’sinin kongresinin ikinci gününde ve Cumhuriyetçi Partisi’nin kongresinden iki gün önce, ABD resmi makamları (U.S. Census Bureau) her iki partinin başkanlık adaylarının değişik çözümler önerdiği yoksulluk konusunda bir yıllık gelişmeleri özetleyen raporu açıklandı. (Wall Street Journal, 28.08.2008)
Raporda bilinenler tekrarlanmakta, son bir yıl içinde satın alma gücü %1.1 azalırken, yoksulluk sınırı altında yaşayanların sayısında bir değişme olmamış, nüfusun %12.5 i hala bu sınırın altında. Daha da kötüsü, bu sınırın altında yaşayan milyonlarca yoksulun geliri 2007 yılında, bir yıl öncesine kıyasla daha da düşmüş. 1990 yılında nufusun %15.1’i yoksulluk sınırı altında yaşarken, 10 yıl süren Demokrat Parti iktidarı dönemini takiben 2000 yılında %11.3’e kadar gerilemişti. ‘Bush oğlu Bush’ iktidara geldikten sonra bu oran 2003’te tekrar %12.5’e yükselmiş ve bugüne kadar aynı düzeyde kalmıştı.
Yoksulluğun ‘rengi’
Yoksulluğun toplum içinde dağılışında da kayda değer bir değişiklik yok. ABD’li beyazlar arasında yoksulluk oranı %8 iken, ‘siyah vatandaşlarda’ bu oran %24.5’e kadar yükselmekte, Latin Amerikalı kökenlilerde bu oran %21.5, asya kökenlilerde ise %10.2; başka türlü söylemek gerekirse, tenin ne kadar koyu ise, yoksulluğunda o kadar koyu.
Çocuk ve genç yaşta olanlar arasında yoksulluk oranı %18’e kadar çıkmakta, tek başına çocukları ile yaşayan kadınlar arasında ise bu oran %28.3 kadar. Evli olanlar arasında ki oran ise %4.9’e kadar düşmekte.
Sigortasızlar
Rakamlara bakacak olursak, Bush’un iktidara geldiği yıldan bu yana ilk defa, ABD’de de herhangi bir sigortası olmadan yaşayanların sayısında bir milyondan fazla bir azalma olmuş, sigortasızların sayısı bir yılda 47 milyondan 2007 sonunda 45.7 milyona düşmüş. B. Obama’nın seçim programında yoksullar konusunda söylenen tek şey, sigortasızların sayısının düşürüleceği vaadi. Rakibi McCain ise, işyeri aracılığı ile yapılan sigortalara yardım yapılacağı vaadinde bulunuyor. Rapora göre, ABD de yaşayan nufusun %59.3’ü işyeri aracılığı ile sigortalanmakta. Bush iktidara geldiğimde bu oran %67 iken 2006 yılında ilk defa %60’ın altına düşmüştü (%59.7)
Tüm yaşayanlar için zorunlu bir emeklilik, hastalık, işsizlik sigortalarının bulunmadığı ABD’de sosyal sigortalar, özellikle yoksullar için hayatı öneme sahip bir konu. Son rakamların gösterdiği gibi nufusun hala %15.3’ü herhangi bir sigortası bulunmamakta, başka bir deyişle yaşlandığımda emekli maaşı yok, hastalandığında doktor ve tedavi masraflarını kendisi karşılamak zorunda, buna yetecek parası olmadığından da kendi haline terkedilmiş olmakta. Yanlış okumadınız, düyanın ‚en refah ülkesi’nde 45 milyon insan bu durumda ‘yaşamakta’.
Yoksulluk Sınırı
U.S. Census Bureau tarafından belirlenen yoksulluk sınırı, 65 yaşını geçmiş bir emekli için yılda 10.787 ABD doları, iki çocuklu dört kişilik bir aile içinse 21.027 dolar. Başka bir deyişle günde 29.5 dolarda az geliri olan yoksul sayılmakta. Buna karşın Dünya Bankası tarafından tüm dünya için belirlenen yoksulluk sınırı daha düne kadar günde 1 dolar idi. Ayni günlerde banka bu sınırı 1.25 dolara çıkardı.
Dünya bankasının verilerine göre ABD de yaşayan bu yoksullar ‚yoksul olarak’ kabul edilmiyor. Buna karşın, ‚gelişmekte olan ülkelerde yaşayan ve günde 1.25 dolardan az gelire sahip 1.400 Milyon insan yoksul olarak kabul ediliyor.
Wall Street Journal’da yer alan yukarda ki grafik 90’lı yıllarda ve 2000’li yıllarda yoksulluk ve sigortasız olanlardaki değişikliği göstermekte.