Metal’de Fırtına ve Sendika – Mehmet AKYOL

İşçi sendikalarının içine girmiş oldukları derinden değişimin ipuçlarını bulmak için belli başlı işkollarındaki sendikaların durumlarına yakından bakmak gereklidir. Öncelikle Bursa’da başlayan ‘Metal fırtınasının’ bu değişimi metal işkolunda en fazla hissedilir hale getireceği açıktır.

1.5 milyona yakın işçinin çalıştığı bu işkolunda, sendikal mücadelenin sürekliliği ve katma değerin yüksekliği sonucu işçi ücretleri ortalamanın üzerindedir. 11 sendikanın bulunduğu bu işkolunda toplam 230.000 civarında sendika üyesi bulunuyor, sendikalaşma oranı da %16 ile ortalamanın üzerinde. 3 konfederasyona bağlı 3 sendika dışında diğer sendikaların üye sayısı yok denecek düzeyde.

2009 yılında resmi istatistiklerde 510.000 civarında olan sendika üye sayısı, yasa değişikliğinin yürürlüğe girip, e-devlet üzerinden üye olma başladıktan sonra 211.000’e kadar düşmüştü. En fazla üyeye sahip sendika olan Türk Metal’in üye sayısı, 340.000’den 157.000’e kadar düşerken, Çelik İş her dört üyesinden üçünü kaybetmişti. Sonrasında Türk Metal hızla üye kazanmaya başladı ve Ocak 2015’te 177.000 üyeye ulaştı. Fırtına en fazla Türk Metal’i vurdu, 6 ayda üye kaybı 11.000 olurken; Çelik-İş 4000, Birleşik Metal ise 6000’den fazla yeni üyeye sahip oldu.

Ancak henüz Türk Metal’i işyerlerinden kovan metal işçilerinin sendikal doğrultuda ne yapacakları netleşmiş değil. Fırtına günlerinde sık sık gündeme gelen yeni bir sendika ve yeni bir sendikal anlayış henüz şekillenmiş değil. Fırtınanın sözcülüğüne soyunan Metal İşçileri Birliği (MİB) ve yeni kurulan bağımsız sendikanın geleceği bu gelişmeyi ne kadar etkileyecek göreceğiz.

Ücrete bağlı olarak sendika aidatlarının da yüksek olduğu işkolunda Türk Metal sendikasının elinde ciddi bir birikim vardır. Büyük Anadolu Otelleri gibi bir oteller zincirine sahip olan sendikanın ‘Derin devlet’le olan ilişkileri biliniyor. 35 yıl bu sendikanın başkanlığını yapan M.  Özbek, Ergenekon davasında yargılandı. Mercedes, Ford, Fiat, Türk Traktör gibi dev işletmeleri elinden kaçırmak istemeyen Türk Metal, sık sık muhalif üyelere fiili saldırılarda bulunmakta.

Çelik-İş ise fırtına sonrası Bursa’da Otosan şubesi açarak bir atak yapmış durumda. Kardemir ve İskenderun Demir Çelik gibi iki önemli işletmede yetkisi olan sendikanın diğer kaleleri termik santraller. Kardemir’de Türk Metal’a karşı yetki mücadelesini kazanması sonucu kendine güven kazanan Çelik İş, iktidarın desteği ile ülkeye yayılmaya çalışmakta.

Maden İş gibi bir efsanenin mirasçısı olan Birleşik Metal hala bu işkolunda, yaptığı kampanyalar ve grevlerle gündem belirleyen sendika konumunda. İstanbul-Gebze ekseninde güçlü bir örgütlenmesi olan Birleşik Metal, fırtına sırasında sessiz ve derinden giderek önemli bir üye artışı gerçekleştirdi. Bursa şubesinin atıllığı fırtına sırasında iyice göze battı.

Fırtına sonrası işkolunda ciddi bir değişim gündemde, işyerleri adeta kaynamakta. İşyerlerindeki direnişlerle, bu yılın başında yapılan yeni Toplu İş Sözleşmesi’nin ilerisinde haklar alınmakta. Birleşik Metal belli bir seviyede bu eylemlere öncülük etmeye çalışıyor. Bunun için gerekli olan yapısal dönüşümün gerçekleşmemesi bu adımları aksatıyor. Böyle giderse yeni bağımsız sendikaların önünün açılması mümkün hale gelecek.

[button link=”www.sodap.org/mehmet-akyol-tum-yazilari/” align=”right” font_style=”italic” icon=”momizat-icon-pencil” icon_color=”#ffff00″]Yazarın tüm yazıları..[/button]