[email protected]
SODAP SODAP SODAP
  • Anasayfa
  • Tarihimiz
    • Dr. Hikmet Kıvılcımlı
  • SODAP
    • Neden SODAP?
    • Program
    • Tüzük
    • Kurumsal Kimlik
    • Arşiv
      • 2021
      • 2020
      • 2019
      • 2018
      • 2017
  • Açıklamalar
  • Yayınlar
    • Sosyalist Dayanışma Dergisi
    • Direniş Dergisi
    • Yol Dergi
  • İletişim
  • Bağış Yap
SODAP'a Katıl
  • Home
  • /
  • Güncel Yorum
  • /
  • Küreselleşmenin Üçüncü Dönemi / M. YILMAZER

Küreselleşmenin Üçüncü Dönemi / M. YILMAZER

15 Mayıs 2011

Küreselleşmenin Üçüncü Dönemi

Mehmet YILMAZER

13 Mayıs 2011

“Arap baharı” ile dünya yeni bir sürece giriyor. “Arap baharı”nı bölge halkları için soğuk bir kışa çevirmek amacıyla başta ABD ve Avrupa bütün gücüyle didiniyor. Sadece görüntüyle yetinecek olursak sanki olaylar bir yerden düğmeye basılmışçasına gelişiyor ve emperyalizm, Ortadoğu ve Kuzey Afrika’yı kendi çıkarları doğrultusunda yeniden şekillendirmeye çalışıyor. “Arap bahar”ında emperyalizmin rolü nedir?” sorusu haklı olarak kafalara en çok takılan sorudur. Olaylar Batı’nın “planladığı” yönde mi, gelişecektir? Yoksa bölge ve dünya farklı sürece mi giriyor? Bu sorulara kesin cevaplar vermek mümkün olmasa da, dünyanın girdiği yeni dönemin bazı temel özellikleri küreselleşmenin kısa tarihinden çıkartılabilir.

Küreselleşme günümüze kadar iki önemli dönemden geçmiştir. İlk dönem, 1990-2001 arasıdır. Sovyetlerin çöküşünden ikiz kulelere yapılan saldırıya kadar geçen dönemdir. İkinci dönem, 2001-2011 ikiz kulelerin çöküşü ve Afganistan işgaliyle başlayan “Arap isyanları” ile kapanan dönemdir. Bu iki dönemin kendine özgü farklı özellikleri vardır.

İlk dönemin en çarpıcı olayları, 1991’de Saddam’ın Kuveyt’i işgaline karşı başlatılan Körfez Savaşıdır. Bir diğeri uzun yıllar süren Yugoslavya iç savaşıdır. Aynı zamanda Doğu Avrupa ülkelerinin AB’ne ve NATO’ya girme yarışları yaşanmıştır. Bu dönemde Amerika’nın rakipsiz bir “süper güç” haline geldiği düşünülüyordu. Baba Bush tarafından ilk kez “yeni dünya düzeni” kavramı kullanıldı. “Küreselleşme”, “yeni dünya düzeni” gibi fiyakalı kavramların hepsi aynı sokağa, Sosyalist Sistemin yıkılışından sonra dünyanın büyük güçler tarafından yeniden paylaşılmasına çıkıyordu.

Ancak bu nasıl olacaktı? Küreselleşmenin ilk döneminin en önemli özelliği burada yatar. Soğuk savaşta “hür dünya”ya liderlik eden Amerika, “süper güç” olarak bunun karşılığını bekliyor, umuyordu. Fakat en yakın dostları Japonya ve Almanya, “süper güç”e bu liderliği karşılığında övgüden başka bir şey ödemeye niyetli değildi. Onlar silahlanma yarışının yarattığı “dehşet dengesi”nin Batı lehine sonuçlandığını, artık “barışçıl bir ekonomik yarış döneminin” açılmasını istiyorlardı. Çünkü silah dışında dünya pazarında rekabet gücüne sahip güçlü ekonomilere sahiptiler. Amerikan ekonomisi ise pek çok alanda rekabet gücünü kaybetmiş, elinde rekabet edebileceği silah sanayinden başka bir şey kalmamıştı.

Eski dostların ilk çatışması Körfez Savaşı sonrasında savaşın maliyetinin paylaşılması sırasında yaşandı. Japonya ve Almanya, Amerika tarafından önlerine uzatılan faturayı ödemek istemediler. Bu dönemde Amerikan senatosundaki tartışmalarda bu iki ülkeye karşı en ağır küfürler edildi, “hainlikle” suçlandılar. Avrupa “yeni dünya düzeni”ni veya küreselleşmeyi “barışçıl bir ekonomik yarış dönemi” olarak algılarken, Washington’da yoğun “büyük strateji” tartışmaları yapılıyordu. Amerika dünyayı “tek başına” mı, yoksa “dostları” ile birlikte mi yönetecekti? Körfez savaşından sonra başkan olan Clinton dönemi, bu tartışmalarla geçti. Amerika, ekonomik açıklarını kapatmak için kısmen kendi içine dönmeyi denedi. Küreselleşmenin ilk döneminde “süper güç” ABD, ekonomik yarışta daha önce olduğu gibi sürekli mevzi kaybetmeye devam etti. “Yeni dünya düzeni” Washington için böyle kurulamazdı.

İkinci dönemi açan ikiz kulelere yapılan saldırıdır. Böylece fiili olarak “büyük strateji” tartışmaları sonuçlandı. Amerika, NATO’yu bile işe katmadan Afganistan’a savaş başlattı. Ardından Irak’ın işgali geldi. Oğul Bush yılları ABD’nin dünyayı tek başına yönetmeye talip olduğu yıllardır. Enerji kaynaklarını denetleyerek, dünyayı kontrollü bir gerilimin içine sokarak ABD, rekabet ve egemenlik gücünü arttırma yolunu seçti. Soğuk savaş günlerindeki dostları artık rakibi olmuştu. Irak işgaline hazırlandığı yıllarda Washington, “bizden olmayan karşımızdadır” demiş, Saddam’a karşı savaş açılmasına karşı sızlanan Avrupa’yı “eski Avrupa” diye aşağılamıştı. Küreselleşmenin ikinci döneminin açılışı Washington’un dünyaya meydan okumasıyla başladı, ancak öyle devam etmedi. ABD, Afganistan ve Irak bataklığına saplandı kaldı.

Bu dönemde dünya güçler dengesi açısından üç önemli gelişme yaşandı. İlki, ABD beklediğinin ve planladığının tam tersine yeni işgallerle güç kazanmak yerine güç kaybetti. Bu süreçte Çin, Hindistan ve Rusya güçlenerek yeni dünya düzeninde söz sahibi olmak için adımlar atmaya başladılar. “Tek kutuplu dünya”ya itiraz ederek “çok kutuplu bir dünya” düzenini savundular. İkinci gelişme, Latin Amerika’da küreselleşme ve neoliberalizme karşı başarılı ayaklanmalar yaşandı ve emperyalist küreselleşme ilk darbelerini burada aldı. Amerika Irak’ta debelenirken, onun eski “arka bahçesi” gerçek sahiplerinin elinde farklı bir yola çıkıyordu. Üçüncü gelişme, 2008’de patlak veren büyük bunalımdır. Böylece küreselleşmenin ekonomik uygulaması neoliberalizm büyük bir çöküşe girmiş oldu. Bunalım hala devam ediyor. Amerikan para piyasalarına helikopterle yağdırılan dolarlar sayesinde ilk büyük darbenin yıkım gücü hafifletildi, ancak daha büyük bir dalga için birikim yaşanıyor.

Küreselleşmenin ikinci döneminde ABD, dünyaya tek başına liderlik etmeye soyundu. Ancak sonuç öngördüğünün tam tersi oldu. Artık “çok kutuplu bir dünya”da yaşıyoruz. Öte yandan küreselleşmenin ekonomik programı neoliberalizm iflas etti. Finans spekülasyonu ile şişen ABD ekonomisinde balon patladı. Bütün bunların politik sonucu olarak Amerikalılar ilk kez bir siyahı başkan seçtiler. Amerika’nın “tek başına” dünya liderliği artık tarih olmak üzere! Ekonomik olarak da eriyor.

Böyle bir süreçte “Arap isyanları” patlak verdi. Bu isyanlar küreselleşmede yeni bir döneme işaret ediyor. Nasıl bir dönem? Aslında büyük bunalımın AB’nin eteklerinde (Yunanistan, Portekiz, İspanya, İzlanda) neden olduğu yıkımla küreselleşmenin yeni bir döneme girdiğinin güçlü işaretleri ortaya çıkmıştı. Fakat “Arap isyanları” ile tablo hızla değişti. Yeni bir emperyalist plan mı uygulamaya geçmişti? Programsız, örgütsüz, lidersiz ayaklanmalar sonunda Batı’nın iştahına yem olmaktan öteye gidemezdi.

Ancak son yirmi yıldır yaşananlar bu klasik öngörülere göre akmıyor. Amerika küreselleşmenin ne ilk döneminde, ne de ikinci döneminde dünyaya istediği şekli veremedi. Bırakalım dünyayı, Afganistan ve Irak’ta bile hedeflerinin çok gerisinde kaldı. Ekonomisiyle, siyasal itibarıyla diplere vuran, bu artık süperlikten çıkmış güç, şimdi mi dünyaya istediği şekli verecek? Washington’un dünyayı kendine göre şekle sokma çabası, her seferinde dünyanın “kaos” alanlarını çoğalttı. Dünya güçler dengesinde 1990’larda adı bile geçmeyen ülkeler yeni mevziler kazanıyor. Üstelik 90’lı yılların tartışılmaz üç büyük gücü (ABD; AB; Japonya) bugün inişe geçmiş durumdalar. “Çok kutuplu dünya” artık bir gerçektir. Sadece büyük güçlerin kendi aralarındaki çıkar kavgasından dolayı değil; dünya halklarının özellikle yıpranmış “Batı”dan uzaklaşmalarından dolayı, artık yoksul dünya da kendi üslubuyla kutup oluşturuyor. Batı’nın yüzyıllardır süren dünya zenginliklerini yağması, dünya halklarında derin bir birikim ve bilinç yaratmıştır.

Amerika, yaklaşan bunalımını aşmak için Irak’ı işgal etti. Bu işgal bunalımı yok etmek şöyle dursun, daha da büyüttü. 2008 yılında Amerikan finans sistemi yerlere serindi. Ortadoğu ve Kuzey Afrika’nın yeniden dizayn edilmesi için girişilen savaşlar elbette aynı zamanda içinden bir türlü çıkılamayan büyük bunalıma çare bulma girişimleridir. Bugünün dünyasında artık bu tür çözüm arayışları geri tepiyor. Emperyalizmin dünyayı paylaşmak için ona kısmen meşruluk sağlayacak ideolojik bir zemini artık yok. “Terör” ya da “demokrasi” safsataları yeterince yıprandı. “Arap isyanları” sırasında bu gerçeklik bir kez daha, üstelik çok çarpıcı örneklerle halkların bilincinde yer etti. Mısır’da lidersiz ayaklanma hızla örgütleniyor. Başta öğrenciler, işçiler, köylüler ve çeşitli meslek grupları kendi örgütlenmelerini yarattı. Yağmalama yapan çetelere karşı kendi güvenlik örgütlenmelerini yaratıyorlar. ABD ve Batı “Arap baharı”nı kışa çevirmek için kendi yalakalarını arıyor, ancak eskisi gibi kolayca bulamıyor. Küreselleşmenin iki döneminde dünyaya istediği şekli vermeyen ABD ve Avrupa, üçüncü döneminde böyle bir şansa hiç sahip değildir.

Küreselleşmenin üçüncü döneminde dünyanın “kaos” alanları daha fazla artacaktır. Elbette Washington ve Brüksel’den “kaos” gibi görünen alanlar, dünya halkları için yeni devrim imkanları demektir. Küreselleşmenin yeni döneminde yoksul halkların sesi daha fazla çıkacak, devrim imkânları küreselleşecektir.

 1970’li yılların ortalarında tarihsel olarak “ulusal kurtuluş savaşları” dönemi kapanmıştı. Artık sosyal kurtuluş savaşları dönemi açılmalıydı. Bu dalga Sosyalizmin çöküşü nedeniyle yükselemedi. Küreselleşmenin üçüncü dönemi sosyal kurtuluş savaşlarının yükseleceği yıllar olacaktır.

xosotin chelseathông tin chuyển nhượngcâu lạc bộ bóng đá arsenalbóng đá atalantabundesligacầu thủ haalandUEFAevertonfutebol ao vivofutemaxmulticanaisonbetbóng đá world cupbóng đá inter milantin juventusbenzemala ligaclb leicester cityMUman citymessi lionelsalahnapolineymarpsgronaldoserie atottenhamvalenciaAS ROMALeverkusenac milanmbappenapolinewcastleaston villaliverpoolfa cupreal madridpremier leagueAjaxbao bong da247EPLbarcelonabournemouthaff cupasean footballbên lề sân cỏbáo bóng đá mớibóng đá cúp thế giớitin bóng đá ViệtUEFAbáo bóng đá việt namHuyền thoại bóng đágiải ngoại hạng anhSeagametap chi bong da the gioitin bong da lutrận đấu hôm nayviệt nam bóng đátin nong bong daBóng đá nữthể thao 7m24h bóng đábóng đá hôm naythe thao ngoai hang anhtin nhanh bóng đáphòng thay đồ bóng đábóng đá phủikèo nhà cái onbetbóng đá lu 2thông tin phòng thay đồthe thao vuaapp đánh lô đềdudoanxosoxổ số giải đặc biệthôm nay xổ sốkèo đẹp hôm nayketquaxosokq xskqxsmnsoi cầu ba miềnsoi cau thong kesxkt hôm naythế giới xổ sốxổ số 24hxo.soxoso3mienxo so ba mienxoso dac bietxosodientoanxổ số dự đoánvé số chiều xổxoso ket quaxosokienthietxoso kq hôm nayxoso ktxổ số megaxổ số mới nhất hôm nayxoso truc tiepxoso ViệtSX3MIENxs dự đoánxs mien bac hom nayxs miên namxsmientrungxsmn thu 7con số may mắn hôm nayKQXS 3 miền Bắc Trung Nam Nhanhdự đoán xổ số 3 miềndò vé sốdu doan xo so hom nayket qua xo xoket qua xo so.vntrúng thưởng xo sokq xoso trực tiếpket qua xskqxs 247số miền nams0x0 mienbacxosobamien hôm naysố đẹp hôm naysố đẹp trực tuyếnnuôi số đẹpxo so hom quaxoso ketquaxstruc tiep hom nayxổ số kiến thiết trực tiếpxổ số kq hôm nayso xo kq trực tuyenkết quả xổ số miền bắc trực tiếpxo so miền namxổ số miền nam trực tiếptrực tiếp xổ số hôm nayket wa xsKQ XOSOxoso onlinexo so truc tiep hom nayxsttso mien bac trong ngàyKQXS3Msố so mien bacdu doan xo so onlinedu doan cau loxổ số kenokqxs vnKQXOSOKQXS hôm naytrực tiếp kết quả xổ số ba miềncap lo dep nhat hom naysoi cầu chuẩn hôm nayso ket qua xo soXem kết quả xổ số nhanh nhấtSX3MIENXSMB chủ nhậtKQXSMNkết quả mở giải trực tuyếnGiờ vàng chốt số OnlineĐánh Đề Con Gìdò số miền namdò vé số hôm nayso mo so debach thủ lô đẹp nhất hôm naycầu đề hôm naykết quả xổ số kiến thiết toàn quốccau dep 88xsmb rong bach kimket qua xs 2023dự đoán xổ số hàng ngàyBạch thủ đề miền BắcSoi Cầu MB thần tàisoi cau vip 247soi cầu tốtsoi cầu miễn phísoi cau mb vipxsmb hom nayxs vietlottxsmn hôm naycầu lô đẹpthống kê lô kép xổ số miền Bắcquay thử xsmnxổ số thần tàiQuay thử XSMTxổ số chiều nayxo so mien nam hom nayweb đánh lô đề trực tuyến uy tínKQXS hôm nayxsmb ngày hôm nayXSMT chủ nhậtxổ số Power 6/55KQXS A trúng roycao thủ chốt sốbảng xổ số đặc biệtsoi cầu 247 vipsoi cầu wap 666Soi cầu miễn phí 888 VIPSoi Cau Chuan MBđộc thủ desố miền bắcthần tài cho sốKết quả xổ số thần tàiXem trực tiếp xổ sốXIN SỐ THẦN TÀI THỔ ĐỊACầu lô số đẹplô đẹp vip 24hsoi cầu miễn phí 888xổ số kiến thiết chiều nayXSMN thứ 7 hàng tuầnKết quả Xổ số Hồ Chí Minhnhà cái xổ số Việt NamXổ Số Đại PhátXổ số mới nhất Hôm Nayso xo mb hom nayxxmb88quay thu mbXo so Minh ChinhXS Minh Ngọc trực tiếp hôm nayXSMN 88XSTDxs than taixổ số UY TIN NHẤTxs vietlott 88SOI CẦU SIÊU CHUẨNSoiCauVietlô đẹp hôm nay vipket qua so xo hom naykqxsmb 30 ngàydự đoán xổ số 3 miềnSoi cầu 3 càng chuẩn xácbạch thủ lônuoi lo chuanbắt lô chuẩn theo ngàykq xo-solô 3 càngnuôi lô đề siêu vipcầu Lô Xiên XSMBđề về bao nhiêuSoi cầu x3xổ số kiến thiết ngày hôm nayquay thử xsmttruc tiep kết quả sxmntrực tiếp miền bắckết quả xổ số chấm vnbảng xs đặc biệt năm 2023soi cau xsmbxổ số hà nội hôm naysxmtxsmt hôm nayxs truc tiep mbketqua xo so onlinekqxs onlinexo số hôm nayXS3MTin xs hôm nayxsmn thu2XSMN hom nayxổ số miền bắc trực tiếp hôm naySO XOxsmbsxmn hôm nay188betlink188 xo sosoi cầu vip 88lô tô việtsoi lô việtXS247xs ba miềnchốt lô đẹp nhất hôm naychốt số xsmbCHƠI LÔ TÔsoi cau mn hom naychốt lô chuẩndu doan sxmtdự đoán xổ số onlinerồng bạch kim chốt 3 càng miễn phí hôm naythống kê lô gan miền bắcdàn đề lôCầu Kèo Đặc Biệtchốt cầu may mắnkết quả xổ số miền bắc hômSoi cầu vàng 777thẻ bài onlinedu doan mn 888soi cầu miền nam vipsoi cầu mt vipdàn de hôm nay7 cao thủ chốt sốsoi cau mien phi 7777 cao thủ chốt số nức tiếng3 càng miền bắcrồng bạch kim 777dàn de bất bạion newsddxsmn188betw88w88789bettf88sin88suvipsunwintf88five8812betsv88vn88Top 10 nhà cái uy tínsky88iwinlucky88nhacaisin88oxbetm88vn88w88789betiwinf8betrio66rio66lucky88oxbetvn88188bet789betMay-88five88one88sin88bk88xbetoxbetMU88188BETSV88RIO66ONBET88188betM88M88SV88Jun-68Jun-88one88iwinv9betw388OXBETw388w388onbetonbetonbetonbet88onbet88onbet88onbet88onbetonbetonbetonbetqh88mu88Nhà cái uy tínpog79vp777vp777vipbetvipbetuk88uk88typhu88typhu88tk88tk88sm66sm66me88me888live8live8livesm66me88win798livesm66me88win79pog79pog79vp777vp777uk88uk88tk88tk88luck8luck8kingbet86kingbet86k188k188hr99hr99123b8xbetvnvipbetsv66zbettaisunwin-vntyphu88vn138vwinvwinvi68ee881xbetrio66zbetvn138i9betvipfi88clubcf68onbet88ee88typhu88onbetonbetkhuyenmai12bet-moblie12betmoblietaimienphi247vi68clupcf68clupvipbeti9betqh88onb123onbefsoi cầunổ hũbắn cáđá gàđá gàgame bàicasinosoi cầuxóc đĩagame bàigiải mã giấc mơbầu cuaslot gamecasinonổ hủdàn đềBắn cácasinodàn đềnổ hũtài xỉuslot gamecasinobắn cáđá gàgame bàithể thaogame bàisoi cầukqsssoi cầucờ tướngbắn cágame bàixóc đĩaAG百家乐AG百家乐AG真人AG真人爱游戏华体会华体会im体育kok体育开云体育开云体育开云体育乐鱼体育乐鱼体育欧宝体育ob体育亚博体育亚博体育亚博体育亚博体育亚博体育亚博体育开云体育开云体育棋牌棋牌沙巴体育买球平台新葡京娱乐开云体育mu88qh88
Share:
prev post next post

Leave a Comment Yanıtı iptal et

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir


Son Yazılar

  • 15-16 Haziran uzak geçmiş değil, şanlı bir gelecektir!
  • Emperyalist savaşa karşı halkların dayanışmasını örelim
  • Faşizmi bozguna uğratmak için birleşelim
  • Onurlu barış seçeneği tarihî bir fırsattır!
  • Faşizme kaybettirecek olan nerede olursa olsun güçlü ve birleşik 1 Mayıs’tır

Son yorumlar

  • Mehmet YILMAZER Tüm Yazıları için Trump Üçüncü Dünya Savaşına mı Hazırlanıyor? – Mehmet YILMAZER | SODAP
  • M. Sinan MERT Tüm Yazıları için Tegucigalpa Dersleri | SODAP
  • Mehmet YILMAZER Tüm Yazıları için 2019 Savaşları | SODAP
  • M. Sinan MERT Tüm Yazıları için Demokrasiyi Boğan Anti-Amerikancılık – M. Sinan MERT | SODAP
  • Mehmet YILMAZER Tüm Yazıları için Eksen Kaymasında Son Durum – Mehmet YILMAZER | SODAP

Categories

Recent Posts

  • 15-16 Haziran uzak geçmiş değil, şanlı

    Haziran 15, 2025
  • Emperyalist savaşa karşı halkların dayanışmasını örelim

    Haziran 14, 2025
  • Faşizmi bozguna uğratmak için birleşelim

    Haziran 10, 2025

Archives

SODAP

Sosyalist Dayanışma Platformu

Twitter Facebook Instagram Youtube

Copyleft © 2021