[email protected]
SODAP SODAP SODAP
  • Anasayfa
  • Tarihimiz
    • Dr. Hikmet Kıvılcımlı
  • SODAP
    • Neden SODAP?
    • Program
    • Tüzük
    • Kurumsal Kimlik
    • Arşiv
      • 2021
      • 2020
      • 2019
      • 2018
      • 2017
  • Açıklamalar
  • Yayınlar
    • Sosyalist Dayanışma Dergisi
    • Direniş Dergisi
    • Yol Dergi
  • İletişim
  • Bağış Yap
SODAP'a Katıl
  • Home
  • /
  • Mehmet Yılmazer
  • /
  • Güçler Dengesi ve İran – Mehmet YILMAZER

Güçler Dengesi ve İran – Mehmet YILMAZER

19 Ocak 2016

İran çeşitli nedenlerle hemen hemen 30 yıldır yaptırım altındadır. Yaptırım kelepçesinin en çok sıkıldığı dönem, Ahmedinejad’ın 2004 yılında başlayan başkanlık yıllarıdır. Uzun pazarlıklardan sonra ve Tahran’ın usta diplomasisin de büyük payının olduğu süreç bir uzlaşmayla sonuçlandı. İran’a uygulanan yaptırımlar kaldırıldı.

Amerika hır çıkartmak için yollar arıyor. İran’ın balistik füze geliştirme programı nedeniyle yeni yaptırımlar uygulayacağını açıkladı. Bu bir iç politika manevrası mıdır? İran’la yapılan anlaşmayı bozmaya mı niyetlidir? Yakında göreceğiz. Bunlar bir kenara dünya ve bölge güçler dengesinde İran anlaşmasıyla önemli bir kavşağa gelinmiştir. Bu gelişme dünya güçler dengesinin önümüzdeki yıllarını etkileyecektir.

Berlin Duvarı’nın yıkılmasında sonra dünya güçler dengesi başlıca üç ana dönem yaşamıştır. İlki, duvarın yıkılmasından ikiz kulelerin yıkılmasına -1990-2001- kadar geçen dönemdir. Bu yılların en tipik özelliği elbette neoliberalizmin küreselleşme örtüsüyle tüm dünyaya hızla yayılmasıdır. Ancak bunun kadar önemli başka bir yön daha vardı. Sovyetlerin yıkılmasıyla “silahların dehşet dengesi” de yıkılmıştı. Bunu Avrupa (özellikle Almanya) ve Japonya “barışçı bir ekonomik rekabet” dönemine giriş olarak yorumladılar ve böyle davrandılar. ABD de, bu günlerde dünyayı “dostlarıyla birlikte” yönetmeyi tartışıyordu.

Barışçı ekonomik rekabet uman devletler Japonya, Almanya ve Fransa, öte yandan Çin, hızla İran, Irak ve bazı Merkez Asya ülkeleriyle enerji anlaşmaları imzaladılar. 1991 Körfez Savaşı, vitrinindeki tüm yanıltıcı görüntülere rağmen aslında Washington’un “dostlarının” bu hızlı davranışlarının yolunu kesmek içindi. Körfez savaşının faturası konuşulurken Almanya ve Japonya’nın bir ödeme yapmaya yanaşmamaları Amerikan Temsilciler Meclisi’nde gergin tartışmalara yol açmıştı. Amerika’nın “güvenlik şemsiyesinde” gelişip güçlenen Almanya ve Japonya “hainlikle”, “nankörlükle” itham edildiler.

Barışçı ekonomik rekabet döneminde ABD kaybediyor, Almanya ve Japonya kazanıyordu. Bu nedenle rüya uzun sürmedi, önce Körfez Savaşı ile darbe aldı, ardından 2001 yılında ikiz kulelerin yıkılmasıyla dönem kapandı.

2001 sonrası Amerika’nın dünyayı “tek başına” yönetmeye soyunduğu yıllardır. “Süper güç” havacılık ve silah alanlarında rakipsizdi. 2001’de “uluslararası terörle mücadele” stratejisinin hayata geçirilmesiyle “ekonomik rekabet” ABD’nin kazanacağı hatta girdi. Gerilim, bölgesel savaşlar ve devasa silah ticareti…

Dünya güçler dengesinde 2001 ile başlayan Washington’un dünyayı tek başına yönetmeyi hayal ettiği ikinci dönem,  2007 yılında son buldu. Bu tarih bir yanıyla semboliktir. Münih “Dünya Güvenlik Konferası’nda” Putin, ABD’ye karşı sert eleştiriler yaparak “çok kutuplu bir dünya gerçekliğini” ilan etti. Amerika dünyayı yöneten tek güç değildi! Afganistan ve Irak bataklığı güçler dengesini başka bir noktaya getirmişti. 2001 sonrası yıllarda Çin ve Rusya kendilerini toparlayıp güneşin altındaki yerlerini almışlardı.

Dünya güçler dengesindeki 2007 sonrası son dönem artık “çok kutuplu bir dünya”dır, “süper güç” Ortadoğu bataklığında debelenmekten oldukça yorgun düşmüştür. İran anlaşması bu güçler dengesinin en son ve en güzel kanıtıdır. Yıllardır, özellikle Bush günlerinde İran sürekli savaş tehdidi altındaydı; ancak süper güç yoruldukça dünyada farklı bir güçler dengesi kurulmaya başlamıştı.

Şimdi yeniden “barışçı ekonomik rekabet” dönemine geri mi dönülecektir? Dev uluslararası firmalar şimdiden İran’a çıkartma yapmaya başladılar. Tahran, Avrupa’dan 110 Airbus ısmarladı. Tahran’ın dünya pazarına girmesiyle petrol fiyatları daha aşağıya çekilecek. Büyük güçler arası ekonomik rekabet şiddetlenecektir. Berlin Duvarı’nın yıkılışının hemen ardından umulan “barışçı ekonomik rekabet” dönemi elbette geri gelmeyecektir. Dünyada vesayet savaşları dönemine girildi. Ancak öte yandan, kriz ve savaş yorgunu dünyada İran üzerinden bir ekonomik rekabet dönemi yaşanabilir. Dünya güçler dengesi İran üzerinden bir kez daha sınanacak, yeniden dizayn edilecektir.

Konuya bölgeden bakıldığında İran uzlaşmasından, barıştan çok yeni gerilimlerin yükselmesini beklemek daha doğru olur. Olaya son günlerin güncel gerilimi olan Riyad-Tahran hattından bakmak gerçekliği fazlaca daraltmak olur.

İran, 80 milyona yakın nüfusu, zengin enerji kaynakları sahibi, ayrıca yüksek teknoloji üretme kapasitesine sahip bir ülkedir. Bunların yanında Ortadoğu, Merkez Asya ve Güney Asya arasında geçit noktasındadır. Washington, İran’ı “kendi haline” bırakırsa bölgede hızla önemli bir güç merkezi olacağını çok iyi biliyor. Ortadoğu ve Güney Asya gibi iki kaynayan bölgenin arasında kritik bir konuma sahip olan İran, etki alanını büyütme potansiyeline sahiptir.

Çok kutuplu dünyanın bir önemli özelliği, farklı çekim merkezleri olduğu için bu durum bölgelerde bazı devletlerin-güçlerin manevra alanlarını genişleten fırsatlar yaratabiliyor. İran’ın prangalarının bir kısmının açılması tüm bölgede yeni gerilimleri tetikleyen sonuçlar yaratacaktır. Başta Amerika ve Batı dünyası İran’ın zayıf düşürülmesi için elinden geleni yapmaya devam edecektir; aynı zamanda İran’ı içeriden yeni yatırımlarla kuşatmak için bütün fırsatları değerlendireceklerdir.

Fakat yakın tarihin olaylarının gösterdiği gibi, özellikle Batılı merkezlerin hesapları Kabil’den, İslamabad’tan ve Bağdat’tan döndü; bu kez de neden Tahran’dan dönmesin?

[button link=”http://www.sodap.org/mehmet-yilmazer-tum-yazilari/” align=”right” font_style=”italic” icon=”momizat-icon-pencil” icon_color=”#ffff00″]Yazarın tüm yazıları..[/button]

 

xosotin chelseathông tin chuyển nhượngcâu lạc bộ bóng đá arsenalbóng đá atalantabundesligacầu thủ haalandUEFAevertonfutebol ao vivofutemaxmulticanaisonbetbóng đá world cupbóng đá inter milantin juventusbenzemala ligaclb leicester cityMUman citymessi lionelsalahnapolineymarpsgronaldoserie atottenhamvalenciaAS ROMALeverkusenac milanmbappenapolinewcastleaston villaliverpoolfa cupreal madridpremier leagueAjaxbao bong da247EPLbarcelonabournemouthaff cupasean footballbên lề sân cỏbáo bóng đá mớibóng đá cúp thế giớitin bóng đá ViệtUEFAbáo bóng đá việt namHuyền thoại bóng đágiải ngoại hạng anhSeagametap chi bong da the gioitin bong da lutrận đấu hôm nayviệt nam bóng đátin nong bong daBóng đá nữthể thao 7m24h bóng đábóng đá hôm naythe thao ngoai hang anhtin nhanh bóng đáphòng thay đồ bóng đábóng đá phủikèo nhà cái onbetbóng đá lu 2thông tin phòng thay đồthe thao vuaapp đánh lô đềdudoanxosoxổ số giải đặc biệthôm nay xổ sốkèo đẹp hôm nayketquaxosokq xskqxsmnsoi cầu ba miềnsoi cau thong kesxkt hôm naythế giới xổ sốxổ số 24hxo.soxoso3mienxo so ba mienxoso dac bietxosodientoanxổ số dự đoánvé số chiều xổxoso ket quaxosokienthietxoso kq hôm nayxoso ktxổ số megaxổ số mới nhất hôm nayxoso truc tiepxoso ViệtSX3MIENxs dự đoánxs mien bac hom nayxs miên namxsmientrungxsmn thu 7con số may mắn hôm nayKQXS 3 miền Bắc Trung Nam Nhanhdự đoán xổ số 3 miềndò vé sốdu doan xo so hom nayket qua xo xoket qua xo so.vntrúng thưởng xo sokq xoso trực tiếpket qua xskqxs 247số miền nams0x0 mienbacxosobamien hôm naysố đẹp hôm naysố đẹp trực tuyếnnuôi số đẹpxo so hom quaxoso ketquaxstruc tiep hom nayxổ số kiến thiết trực tiếpxổ số kq hôm nayso xo kq trực tuyenkết quả xổ số miền bắc trực tiếpxo so miền namxổ số miền nam trực tiếptrực tiếp xổ số hôm nayket wa xsKQ XOSOxoso onlinexo so truc tiep hom nayxsttso mien bac trong ngàyKQXS3Msố so mien bacdu doan xo so onlinedu doan cau loxổ số kenokqxs vnKQXOSOKQXS hôm naytrực tiếp kết quả xổ số ba miềncap lo dep nhat hom naysoi cầu chuẩn hôm nayso ket qua xo soXem kết quả xổ số nhanh nhấtSX3MIENXSMB chủ nhậtKQXSMNkết quả mở giải trực tuyếnGiờ vàng chốt số OnlineĐánh Đề Con Gìdò số miền namdò vé số hôm nayso mo so debach thủ lô đẹp nhất hôm naycầu đề hôm naykết quả xổ số kiến thiết toàn quốccau dep 88xsmb rong bach kimket qua xs 2023dự đoán xổ số hàng ngàyBạch thủ đề miền BắcSoi Cầu MB thần tàisoi cau vip 247soi cầu tốtsoi cầu miễn phísoi cau mb vipxsmb hom nayxs vietlottxsmn hôm naycầu lô đẹpthống kê lô kép xổ số miền Bắcquay thử xsmnxổ số thần tàiQuay thử XSMTxổ số chiều nayxo so mien nam hom nayweb đánh lô đề trực tuyến uy tínKQXS hôm nayxsmb ngày hôm nayXSMT chủ nhậtxổ số Power 6/55KQXS A trúng roycao thủ chốt sốbảng xổ số đặc biệtsoi cầu 247 vipsoi cầu wap 666Soi cầu miễn phí 888 VIPSoi Cau Chuan MBđộc thủ desố miền bắcthần tài cho sốKết quả xổ số thần tàiXem trực tiếp xổ sốXIN SỐ THẦN TÀI THỔ ĐỊACầu lô số đẹplô đẹp vip 24hsoi cầu miễn phí 888xổ số kiến thiết chiều nayXSMN thứ 7 hàng tuầnKết quả Xổ số Hồ Chí Minhnhà cái xổ số Việt NamXổ Số Đại PhátXổ số mới nhất Hôm Nayso xo mb hom nayxxmb88quay thu mbXo so Minh ChinhXS Minh Ngọc trực tiếp hôm nayXSMN 88XSTDxs than taixổ số UY TIN NHẤTxs vietlott 88SOI CẦU SIÊU CHUẨNSoiCauVietlô đẹp hôm nay vipket qua so xo hom naykqxsmb 30 ngàydự đoán xổ số 3 miềnSoi cầu 3 càng chuẩn xácbạch thủ lônuoi lo chuanbắt lô chuẩn theo ngàykq xo-solô 3 càngnuôi lô đề siêu vipcầu Lô Xiên XSMBđề về bao nhiêuSoi cầu x3xổ số kiến thiết ngày hôm nayquay thử xsmttruc tiep kết quả sxmntrực tiếp miền bắckết quả xổ số chấm vnbảng xs đặc biệt năm 2023soi cau xsmbxổ số hà nội hôm naysxmtxsmt hôm nayxs truc tiep mbketqua xo so onlinekqxs onlinexo số hôm nayXS3MTin xs hôm nayxsmn thu2XSMN hom nayxổ số miền bắc trực tiếp hôm naySO XOxsmbsxmn hôm nay188betlink188 xo sosoi cầu vip 88lô tô việtsoi lô việtXS247xs ba miềnchốt lô đẹp nhất hôm naychốt số xsmbCHƠI LÔ TÔsoi cau mn hom naychốt lô chuẩndu doan sxmtdự đoán xổ số onlinerồng bạch kim chốt 3 càng miễn phí hôm naythống kê lô gan miền bắcdàn đề lôCầu Kèo Đặc Biệtchốt cầu may mắnkết quả xổ số miền bắc hômSoi cầu vàng 777thẻ bài onlinedu doan mn 888soi cầu miền nam vipsoi cầu mt vipdàn de hôm nay7 cao thủ chốt sốsoi cau mien phi 7777 cao thủ chốt số nức tiếng3 càng miền bắcrồng bạch kim 777dàn de bất bạion newsddxsmn188betw88w88789bettf88sin88suvipsunwintf88five8812betsv88vn88Top 10 nhà cái uy tínsky88iwinlucky88nhacaisin88oxbetm88vn88w88789betiwinf8betrio66rio66lucky88oxbetvn88188bet789betMay-88five88one88sin88bk88xbetoxbetMU88188BETSV88RIO66ONBET88188betM88M88SV88Jun-68Jun-88one88iwinv9betw388OXBETw388w388onbetonbetonbetonbet88onbet88onbet88onbet88onbetonbetonbetonbetqh88mu88Nhà cái uy tínpog79vp777vp777vipbetvipbetuk88uk88typhu88typhu88tk88tk88sm66sm66me88me888live8live8livesm66me88win798livesm66me88win79pog79pog79vp777vp777uk88uk88tk88tk88luck8luck8kingbet86kingbet86k188k188hr99hr99123b8xbetvnvipbetsv66zbettaisunwin-vntyphu88vn138vwinvwinvi68ee881xbetrio66zbetvn138i9betvipfi88clubcf68onbet88ee88typhu88onbetonbetkhuyenmai12bet-moblie12betmoblietaimienphi247vi68clupcf68clupvipbeti9betqh88onb123onbefsoi cầunổ hũbắn cáđá gàđá gàgame bàicasinosoi cầuxóc đĩagame bàigiải mã giấc mơbầu cuaslot gamecasinonổ hủdàn đềBắn cácasinodàn đềnổ hũtài xỉuslot gamecasinobắn cáđá gàgame bàithể thaogame bàisoi cầukqsssoi cầucờ tướngbắn cágame bàixóc đĩaAG百家乐AG百家乐AG真人AG真人爱游戏华体会华体会im体育kok体育开云体育开云体育开云体育乐鱼体育乐鱼体育欧宝体育ob体育亚博体育亚博体育亚博体育亚博体育亚博体育亚博体育开云体育开云体育棋牌棋牌沙巴体育买球平台新葡京娱乐开云体育mu88qh88
Share:
prev post next post

Son Yazılar

  • Onurlu barış seçeneği tarihî bir fırsattır!
  • Faşizme kaybettirecek olan nerede olursa olsun güçlü ve birleşik 1 Mayıs’tır
  • Ermeni halkının acılarını unutmuyoruz
  • Geçmiş olsun İstanbul
  • SODAP son gelişmelerde ne görüyor?

Son yorumlar

  • Mehmet YILMAZER Tüm Yazıları için Trump Üçüncü Dünya Savaşına mı Hazırlanıyor? – Mehmet YILMAZER | SODAP
  • M. Sinan MERT Tüm Yazıları için Tegucigalpa Dersleri | SODAP
  • Mehmet YILMAZER Tüm Yazıları için 2019 Savaşları | SODAP
  • M. Sinan MERT Tüm Yazıları için Demokrasiyi Boğan Anti-Amerikancılık – M. Sinan MERT | SODAP
  • Mehmet YILMAZER Tüm Yazıları için Eksen Kaymasında Son Durum – Mehmet YILMAZER | SODAP

Categories

Recent Posts

  • Onurlu barış seçeneği tarihî bir fırsattır!

    Mayıs 13, 2025
  • Faşizme kaybettirecek olan nerede olursa olsun

    Nisan 24, 2025
  • Ermeni halkının acılarını unutmuyoruz

    Nisan 24, 2025

Archives

SODAP

Sosyalist Dayanışma Platformu

Twitter Facebook Instagram Youtube

Copyleft © 2021