Suudi Krallığı, merkezi Riyad’ta olan, IŞİD’e karşı 34 Müslüman ülkenin katıldığı, yeni bir askeri İslam İttifakı kurduklarını açıkladı. Bölgede birini ABD’nin diğerini ise Rusya’nın çektiği anti-IŞİD ittifakına böylece bir yenisi eklenmiş oldu. Bir de Yemen’deki Houdilere karşı mini anti-IŞİD ittifakını unutmamak gerekir. Suudi Arabistan Savunma Bakanı, koalisyonun amacının yalnız IŞİD değil tüm diğer terörist guruplara karşı mücadele vermek olduğunu açıkladı. Bu ne anlama gelmektedir? Var olan iki ya da üç tane yetmiyor mu? Yoksa bunlardan bir rahtsızlık mı duyuluyor? Bu sorular kafalarda uçuşmaya başladı.
Arkasından Pakistan Dış İşleri Bakanı, bu ittifakta olduklarını bilmediğini açıklayarak elçilerini görüşmek için Pakistan’a çağırdılar. Dünyanın en genç savunma bakanı olan Salman Al Saud bir yanlışlık mı yapmıştı, belli değil. Sonra bizim Davutoğlu, bu gücün kara kuvvetleri olup olmayacağı sorusuna olumsuz yanıt verdi ama Salman yine bunun ilerideki günlerde konuşulup kararlaştırılacağı yollu açıklamalar yaptı. Yine bir tutarsızlık söz konusudur. Yani ortalık karışıktır. Ne üye olduğu söylenen ülkeler kesindir ne de nasıl bir güç oldukları bellidir.
Belirsizlikler bununla da kalmıyor: Her türden terörizme karşı dövüşecek Müslüman ülkeler ittifakı deniyor ama içinde IŞİD terörizmine karşı en başarılı dövüşen ne İran ne de topraklarında konumlanmış IŞİD’e karşı dövüş veren Irak ve Suriye var. Ayrıca dünyanın en kalabalık nüfuslu Müslüman Endonezya’nın yokluğu görülüyor. Asya’nın diğer Müslüman ülkesi Malezya konusunda da çelişkili açıklamalar var. Bu nasıl bir dünya Müslüman ülkeler ittifakıdır? Bu kez de akla başka sorular geliyor. Bu acaba bölgede itibarı ve gücü artan İran ve genelde Şii güçlerine karşı Sünni bayrağı altında bir ittifak mı olacaktır? Yani zaten var olan Şii ve Sünni çatışmasına mı çanak tutulmaktadır? Bölgede zaten bol bol var olan kutuplaşmaya bir yenisi daha mı ekleniyor? Bölge daha mı karıştırılacaktır?
Diğer bir soruda ittifak açıklamasının tam da Suriye muhaliflerinin Riyad’ta toplanması sonrasında gelmesidir. Bilindiği gibi Riyad toplantısı da çok tartışmalı geçti. Özgür Suriye Ordusu güçleri ya da Suriye “ılımlı” güçleri protesto ederek ayrıldılar. Kalanlar da Esad’sız bir çözüm dediler. Rusya dâhil birçok ülke Riyad’ın Suriye muhalefetinin tamamını kapsamadığını açıkladı. İran ise bunların IŞİD yanlısı olduğunu söyledi. Yani şimdi Suudiler, Esad’a karşı pek gücü olmayan bu “radikal” muhaliflere “tüm Müslüman Sünni dünya arkanızda” mesajını mı vermek istiyor?
O zamanda akla dün Moskova’da Kerry ve Lavrov arasında yapılan görüşme geliyor. İki ülke üst düzey temsilcileri Suriye sorununu çözmek için masaya oturdular. Bu yıl içinde 20 kez bir araya gelmişler. Görüş farklılıkları olsa bile her geçen gün bu azalıyor. Bir süre önce Viyana’da yapılan görüşmelerden Esad’sız bir çözüme ABD’nin açık olduğu çıkmıştı. Ve ABD stratejisi değişmişti. Moskova görüşmesinde de görüşmeye katılacak anti-Esad güçleri konusunda çok yakınlaştıkları açıklandı. New York’ta 18 Aralık’ta yapılacak görüşmelerde bunu açıklayacaklarını belirttiler. Sanki terörist saydıkları, saymadıkları gruplar ve Esad’a karşı olanlar arasında da bir uzlaşma zemini yakaladıkları izlenimi vardır. O zaman bu Suudilerin ve Esad’sız bir çözüm arayan ülkelerin arkasında duracakları bir çözüm olmayacaktır. Suriye sorunu Suudi ve taraftarlarının istediği gibi çözülmeyecektir.
Ayrıca bilindiği gibi Rusya 30 Eylül’de bölgeye girince Suriye dengesi değişti. Suudi Arabistan, Türkiye, Katar vs.nin desteklediği güçler bombalanmaya ve mevzi kaybetmeye başladılar. Suudiler bu dengeyi değiştirmek için yeni bir yol mu arıyorlar? Müslümanlardan kurulan yeni ittifak böyle bir amaca mı soyunacaktır? Diyelim öyle ama askeri olarak Rusya ve ABD karşısında bir güç oluşturabileceklerini nasıl düşünüyorlar? Yoksa ABD’yi yanlarına çekebileceklerini mi hesaplıyorlar? Obama’da zaten bir gün önce yaptığı konuşmada IŞİD’e karşı başka desteklere ihtiyaç olduğunu belirtmedi mi? ABD ikili oynama huyunu bir kez daha mı gösterecek? Açıktan Rusya ile ortak davranır gibi yapıp Müslüman ittifakı ile kırıştıracak mı? Daha her şey ortadadır.
Amacımız politik bir dedektiflik yapmak değil ama sanki bu yeni ittifak kendisine Orta Doğu karmaşıklığında yeni bir çıkış yolu arama amacını güdüyor. Suudiler el altından destekledikleri güçlerin Rus saldırısı ve sonra ABD ile Suriye konusunda bir anlaşma ile yenilmesine karşı öfkelidirler. Çıkarları doğrultusunda bir çözüm aramaktadırlar. Alelacele amacı, araçları tam belirlenmemiş bir taslağı dünyaya duyuruyorlar. Biraz da sanki oldubittiye getiriyorlar.
Türkiye’nin de bu yeni ittifaka girmesinde anlaşılmayacak bir şey yoktur. O da Esad’lı bir çözüme başından beri karşı durdu. ABD ve Rusya ile çıkarları zıtlaşıyor. Başında da Suriye Kürtleri sorunu vardır. Rusya, Kürtlerin Suriye çözümünde taraf olarak masaya oturmasından yanadır. ABD ise Türkiye’ye rağmen el altından destekliyor. Onları bölgedeki postalları olarak görmek istediğini zaman zaman açıkladı. Oysa Kürtlerle ülkesinde sıcak bir savaş veren Türkiye için bu pek kabul edilebilir gibi gözükmüyor. O zaman iş ABD’ye kalıyor. “Yakın dostları, ittifakları” Türkiye’yi ya bu işe ikna edecekler ki imkânsız gibi bir şeydir, ya da bu konuda çekinceli davranacaklar, Rusya ile ayrışacaklardır. Bu durumda yeni ittifaka onay vermek Türkiye’ye de bölgede yeni bir destek olacaktır.
Sonuçta Suudi’ler, Türkiye ve Katar başta olmak üzere bazı güçler ne Rusya’nın ne de ABD’nin anti-IŞİD koalisyonuna güvenmemekte ve çıkarlarına ters görmektedirler. Onlar şimdiye kadar el altından destekledikleri “terör” güçlerinin arkasında olmayı sürdürmek derdinde gibi gözüküyorlar. Bu yeni ittifakın amacı da öyle gözüküyor. Yeni Müslüman ülkeler ittifakının terörizme karşı mücadele etmek yerine bölgede yeni terör örme aracı olabileceğini düşünmek yanlış olmasa gerektir. Ancak bu 34 ülkenin her birinin bu Suudi planını böyle görüp görmediği tartışmalıdır. Sonuçta asıl niyetler ortaya çıkınca bu yeni ittifakın tarihe gömülmesi olasıdır.
[button link=”http://www.sodap.org/ayse-tansever-tum-yazilari/” align=”right” font_style=”italic” icon=”momizat-icon-pencil” icon_color=”#ffff00″]Yazarın tüm yazıları..[/button]