Yoksul ülkelerin merkez ülkelere ve onun küresel düzenine başkaldırısı, çeşitli şekillerde giderek artıyor. Batının kendi çıkarları doğrultusunda kurduğu örgütlenmeler, tersine çıkarlarına zarar verir hale geldi. Bunun örnekleri çoktur. Amerika kıta örgütünün Latin Amerika üyeleri, eğer Küba toplantıya alınmaz ise boykot edeceklerini açıklayınca ABD baskılara dayanamadı ve Küba’ya koyduğu boykotu kaldırmak zorunda kaldı.
Bu örnekler çığ gibi büyüyor. Latin Amerika 21.yy sosyalizmi ülkelerinin içinde bulunduğu G77 ve şimdi İran’ın başkanlığını yaptığı Bağlantısız Ülkeler topluluğu üyeleri Batı ülkelerine karşı politikalar doğrultusunda kararlar alıyorlar. Bu topluluklara son olarak Asya ve Afrika ülkeleri toplantısı da eklendi. Özelliği bu iki kıtanın yoksul ülkelerinin bir araya gelmesidir.
Endonezya’nın başkenti Cakarta’da 19-23 Nisan tarihleri arasında Asya ve Afrika’dan 34 ülke devlet ve hükümet başkanları ve 109 ülkenin bakanlar ve üst düzey temsilcileri bir araya geldiler. Yoksulluk ve sömürüye karşı olan ülkeler ortak bir politik hat belirlemeye çalıştılar. Zaman ve yer de anlamlıydı. 60 yıl önce bağımsızlıklarını yeni kazanmış ülkeler olarak Bandung kentinde gene bir araya gelmişler ve ABD ve Rusya arasındaki Soğuk Savaşa karşı durmuşlar, sömürüye karşı barıştan yana kararlar almışlardı. Şimdi aradan 60 yıl geçtikten sonra üçüncü toplantılarını yaptılar.
Toplantıya katılan birçok devlet temsilcisi merkez ülkeleri karşısında öfkelerini dile getirdi. Endonezya lideri o günden bu güne belki bağımsızlıklarını kazandıklarını ama hala adaletsizliğin, eşitsizliğin dünyaya hâkim olduğunu açıkladı. Zengin ülkeleri suçladılar. Ülkelerin ancak %20 sinin zenginlik içinde yaşarken Asya ve Afrika ülkelerinin açlık sınırını geçmek için mücadele verdiğini söylediler. Yeni bir dünya düzeni gerekliliğini savundular.
Birleşmiş Milletler organını taraflı olmakla suçladılar. Merkez ülke politikalarına güç katacak bir yapı ve anlayış ile kararlar alıyor dünya da bir adalet sağlamıyor dediler. Uluslar arası yasaların merkez ülkeler tarafından çiğnenmesine karşı durmamakla eleştirdiler.
IMF ve Dünya Bankası gibi finans kurumları da hedeflerindeydi. Bretton Woods anlaşmasının eskimiş emperyalist fikirlerle yönetildiğini vurguladılar. Değişen dünya gerçeğine uymadıklarını, küresel sorunları çözemediklerini belirttiler. Topluluk yeni bir uluslar arası ekonomik düzen kurulmasını istedi. Yeni gelişmekte olan ekonomik güçlere olanak tanıyan bir düzen kurulmalıdır, dendi.
Bu tür başkaldırıların elbette kendi çıkarları doğrultusunda ekonomik güçleri olmaz ise bir işe yaramayacaktır. Bu doğrultuda dünya da iki banka kuruldu. Birincisi BRICS (Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika) ülkelerinin kurduğu bankadır. İkincisi ABD’nin tüm engellemelerine karşı Çin girişimi ile kurulan Asya Altyapı Yatırım Bankasıdır. Bunlar yoksul ülkelere daha uygun koşullarda yatırım kredisi veriyorlar. Hatta bu bankaya son anda İngiltere öncülüğünde birçok AB ülkesi de katılarak ABD’yi yalnız bıraktılar. Yani Batının kendi çıkarlarına uygun kurduğu düzene alternatif bir yapının ekonomik temeli giderek daha güçleniyor. Politik karşı sesler yükseliyor.
Dünyamız yeni bir düzene doğru hızlı bir şekilde kayıyor. Batı ipleri kaçırmanın telaşındadır. Çin ve Rusya Batı’nın tüm engellemelerine rağmen yenidünyanın iplerini yakalamaya çalışıyorlar. Elbette bu dünya emperyalist yapıdan farklı olacaktır. Bu farkın nasıl olacağı açık değildir. Çin ve Rusya gibi yeni gelişen kutupların güdümüne mi kayılacaktır yoksa daha adil bir dünya düzeni kurulabilecek midir? Ayrıca toplantıya misafir olarak katılan Venezüella başbakan yardımcısının da söylediği gibi artık sorun tek tek ülkenin bağımsızlığının ötesindedir. Dünya da bir aç insanlar sorunu vardır. Savaşlara karşı durmak bambaşka bir sorundur. Bunlarda yoksul dünya halklarının önünde duruyor. Bu sorunlarla baş etmek her bir dünya insanının kendi çıkarları doğrultusunda ayaklanışı ve direnişi ile gerçekleşecektir.
[button link=”www.sodap.org/ayse-tansever-tum-yazilari/” align=”right” font_style=”italic” icon=”momizat-icon-pencil” icon_color=”#ffff00″]Yazarın tüm yazıları..[/button]