Putin’in Suriye’den askerlerinin bir kısmını çekme kararı tüm dünyada bir şok etkisi yarattı. Eylül 2015’te girişi de şaşırtmıştı, şimdi çıkışı da. Savaş uçaklarının bir kısmı hemen ertesi gün 15 Mart’ta çekildi ve pilotlar ülkelerinde birer kahraman gibi karşılanıp yakalarına kahramanlık madalyası takıldı. Rusya Suriye’ye girdikten sonra aynı ABD’nin Afganistan’da başına geldiği gibi oradan çıkamayacağı, bir batağın içine saplanacağı tahminleri yapılmıştı ama böyle olmadı. Batı çıkışı nasıl yorumlayacağını da bilemedi. Gene hazırlıksız yakalanmışlardır. Alkışlasınlar mı yoksa yersinler mi bilemediler. Rusya ABD gibi değil, yapacağını aylar önce tüm dünyaya ilan etmiyor yerine getirirken açıklıyor.
Çekilmenin nedeni birçok spekülasyona neden oldu. Anti-Rusya, anti-Putin yorumları yapıldı. İşi Rusya ile Esad’ın arasının açıldığı yorumuna kadar vardırdılar. Putin’in artık Esad’ı gözden çıkarttığı söylendi. ABD’nin baskısı olarak değerlendirenler oldu. En komiği de El-Nusra Cephesi’nin Rusların yenildiğini ilan etmesiydi. “Kaçmışlar!”
Rusya neden Suriye’den kısmen çekildi? Putin, Rusya’nın Suriye’de planladığı hedeflere ulaştığını açıkladı. İşlerini bitirmek üzereler. İran da sınırlı sayıdaki gücünü Aralık ayında çekmeye başladı ve Şubat başında askeri kalmadı. Hizbullah güçleri de hemen Rusya ile birlikte çekilmeye başladılar.
Rusya, Suriye iktidarının daveti üzerine dostu Esad güçlerine yardım için ülkeye girdi. Suriye’yi Esad karşıtlarından temizleme ve ülke bütünlüğünü sağlama amacı güttü. Yasal yollarla iş başına gelmiş Esad’ı devirmek isteyen Batı destekli muhalif güçlere karşı önemli bir görev gerçekleştirdi. Rusya havadan bombalar atarken, İran ve Hizbullah güçleri karadan Suriye ordusuna yardım ettiler. Esad karşıtı güçlerin, El-Kaide ve El Nusra Cephesi uzantılarının ABD, Türkiye ve Suudi Arabistan üzerinden yardım almalarının önü kapatılmaya çalışıldı. Böylece 10 bin km karelik alan ve 400 yerleşim yerinin teröristlerden temizlendiğini söylüyorlar. Teröristlerin bir kısmı da kuşatılmış durumdalar. Ama gerisini Esad’ın kendi güçlerinin başarabileceğine inanılıyor. O nedenle Esad ile anlaşmalı olarak bir kısım Rus askerleri çekiliyorlar. Böylece Suriye halkının kendi kaderini belirleyebilmesinin koşulları yaratıldı. Rusya’nın baş amacı buydu ve bu görevi yerine getirdiklerini düşünerek kısmen Suriye’den çekiliyorlar.
İkinci olarak Putin baştan beri Batı’nın Esad gitmeli koşuluna karşı “Buna Suriye halkının kendisi karar verir.” diyordu. ABD de son zamanlarda bunu kabul etmişti. Şubat sonunda ilan edilen ateşkese de uyuluyor. Cenevre görüşmeleri de başladığına göre Rusya çekiliyor. Böylece muhaliflerin istediği gibi Esad arkasında Rusya olmadan, tarafların eşit koşullarda masaya oturduğu bir ortamda pazarlık yapılacaktır. Herkes arkasındaki halk desteğine ve bileğinin hakkına konuşacaktır. Tarafsız bir ortam sağlanmış oluyor.
Suriye’de ABD ve ittifak güçlerinin varlığı sürüyor ama ABD’nin ve AB’nin barıştan yana olduklarına inanmak gerekir. AB uzun süredir ABD’ye barış baskısı yapmaktadır. Sınırlarındaki göçmen krizi, topluluğu parçalama boyutuna geldi. Birlik üyeleri göçmen alma konusunda aralarında anlaşamıyorlar ve Schengen kuralları çiğnenmiş AB dünyanın gözünde rezil olmuş durumdadır. İkinci olarak topluluk içinde faşizm tehdidi artıyor. Faşist partiler güç kazanmaya başladılar. Bu nedenlerle Suriye sorunu çözülmeli ve göçmenler bir an önce AB’de kök salmadan geri gitmelidirler. AB barış doğrultusunda uzun zamandır baskı yapıyor.
Türkiye ve Suudi Arabistan’ın Esadlı bir barışa karşı oldukları, ne pahasına olursa olsun muhalif güçlere ve özellikle İŞID bağlantılı El Nusra Cephesi’ne el altından destek vermeyi sürdürmeleri mümkündür. Bu amaçla kullanılan Türkiye ve Suriye arasındaki sınır güvence altına alınmıştır. Kürt bölgesi de özerkliğini açıkladı. Her ne kadar destekçisi olmasa bile yardımların önünde bir engeldir. Daha da önemlisi Türkiye istikrarsız bir ortama girdi. Sınır ötesi bir girişime güçleri yoktur. Bu doğrultuda başbakan Davutoğlu geçtiğimiz günlerde İran ziyareti yaparak ilişkileri düzeltmekten yana olduğunu belli etti. Suriye konusundaki uzlaşmazlıkları örtmeye hazır oldukları mesajını vermek istedi. Öte yandan Suudi Arabistan Krallığı, Yemen batağına battı. Petrol fiyatlarının düşmesi kasalarını boşalttı. Savaş giderlerini karşılamada zorlanıyor. Ülkede kemer sıkma politikaları uyguluyor. Halkta hoşnutsuzluk arttı. Yakında IMF’den yardım isteyebilir. Suriye biraz uzak bir hedef haline geldi. Ayrıca Rusya Suriye’de olmasa bile uzaktan Türkiye’yi gözleyip yardımların önünü kesebilir. O nedenle Cenevre’den bir barış anlaşmasının çıkması olasıdır.
Yani Rusya tüm hedeflerini rayına oturtmuşa benziyor. 5 ayda ABD ve diğer güçlerin 5 yılda yapamadıklarını yapmayı becerdi. Batı ister kabul etsin ister etmesin bölgede teröristlere karşı Rusya’nın bir zafer kazandığı gerçekliğini gizlenemez.
Bu olayla Rusya dünyada güvenilirliğini arttırmıştır. ABD Suriye’ye postallarla girme cesaretini gösteremezken Rusya bir dostuna zor durumda yardım etme cesaretini gösterdi. Ayrıca ABD ve Batı güçleri gibi ülkeyi işgal etmeye değil Libya, Yemen, Tunus gibi bir kaderden korumaya soyundu. Ülke bağımsızlığı korundu. Rusya yardıma gittiği ülkeyi işgal etmiyor bağımsızlığına saygı gösteriyor, yardım ediyor. Bu Rusya hanesine yazılan bir olumluluktur. Giriyor ve işi bitince çekiliyor.
Putin’in KGB geleneğinden gelen çok iyi bir taktisyen olduğu söylenir. Suriye’ye giriş ve arkasından çıkış doğru bir momentte yapılmıştır. Politik olarak başarılı taktiklerdir. Yağdan kıl çeker gibi işi yürüttü. Rusya bu işi şimdilik anlının akı ile bitirdi. Batı elbette bu başarının altında kalmamak için Rusya’nın çıkışına çeşitli yakıştırmalar yapıyor.
Son olarak Suriye barışı yoluna giriyor gibidir, ama daha gibidir. Daha bu köprünün altından çok sular akacaktır. Ancak AB’nin durumu düşünüldüğünde barış yolunun çok da uzamayacağı tahmin edilebilir. Şimdiye kadar, Suriye ile Ukrayna arasında bir bağlantı kurulur ve Batı, Suriye karşılığında Ukrayna’yı verebilir, denilirdi. Çıkışın arkasında böyle bir pazarlık var mıdır henüz belli değildir ama artık Rusya’ya konulan yaptırımların kaldırılması olasıdır. Süperler yenişemediler ama Rusya, Suriye olayı ile ABD ve AB’nin bileğini biraz bükmüştür.
[button link=”http://www.sodap.org/ayse-tansever-tum-yazilari/” align=”right” font_style=”italic” icon=”momizat-icon-pencil” icon_color=”#ffff00″]Yazarın tüm yazıları..[/button]